Tyn Ritter Toggenburg to parodystyczny przekłŏd klasycznyj ballady Friedricha Schillera Ritter Toggenburg autorstwa Dr. Haase. Piyrszy rŏz pokŏzoł sie we 1889 roku, a dŏwnij niy patrziło sie na niego jak na dobrõ literaturã. Haase napisoł i wydoł wiyncyj parodyji Schillera, a – chociŏż postrzōd Ślōnzŏkōw ône były popularne – rozmajci przijezdni głosiciele polskości na Ślōnsku ôbskarżali je ô lachanie sie z polskigo jynzykaI.
Ôd strōny jynzykowyj utwōr je pisany kluczborskōm ôdmianōm ślōnskigo jynzyka. Widzymy w nim cechy, co sie skłŏdajōm na tyn regiōn:
-
sycynie,
-
dyftōngicznŏ wymŏwa -oł-,
-
ôdmiana nŏrzyndnika liczby mnogij ze kōńcōwkōm -ōma.
Leksykalnie Haase używŏ srogij liczby germanizmōw, co ô nich ciynżko pedzieć, czy były używane dziynnie, abo autōr użōł ich dlŏ efektu. We tekstach gwarowych tamtego czasu niy ma takij liczby zapożyczyń. Fakt, że tukej ône sōm pisane we niymieckij ôrtografiji, jeszcze barzij skazuje, iże to były elymynta, co niy były widziane za part ślōnskigo jynzyka. Tego typu słowa sōm pisane kursywōm, a jejich znaczynie je podane we przipisach.
Ôryginalnŏ ôrtografijŏ utworu je polskŏ ôkrōm wyżyj spōmnianych germanizmōw. Tukej je ôna zmiyniōnŏ na połny alfabet ślabikŏrzowy. Słowa we niymieckij ôrtografiji sōm zapisane fōnetycznie, zlikwidowane było tyż sycynie, ale ôstawiōne były inksze cechy. We niykerych miyjscach poprawiōnŏ była ôdmiana słōw, nawet kosztym rymōw abo rytmu, bo Haase niy boł sie używać polskich formōw, na przikłŏd pośrodka etc. Przi takich poprŏwkach ôryginalnŏ forma je podanŏ w przipisie.
IJęzyk użyty w tych broszurach jest ścisłym odzwierciedleniem gwary rozpowszechnionej jeszcze około roku 1890 w miasteczkach górnośląskich. Szczególnie przodowały w używaniu tak zepsutego języka polskiego Żory lub Żary i Wodzisław w powiecie rybnickim. […] Karol Miarka nie życzył sobie figurowania na wydawnictwie zniesławiającym język polski. Taką gwarą posługiwali się rodzice i dziadkowie przeważnych tych centrowców, którzy dzisiaj uważają się za rodowitych Niemców. Tym czasem przodkowie ich języka niemieckiego w ogóle nie znali. Jan Kwiatkowski, „Z siedziby Karola Miarki”, Drukarnia „Dziedzictwa” w Cieszynie, Katowice 1938. Autōr narodziōł sie w Poznaniu, a na Gōrny Ślōnsk przijechoł na pŏrã lŏt we 1890 roku, żeby robić we durkarni ôd Karola Miarki.