sōm

Etymologijŏ

Ze prasłowiańskigo *samъ, ze praindoeuropejskigo *somHós.

Wymŏwa

AS: [sȯm]

Zamiano

sōm zamianek

1. Bez żŏdnego, bez niczego, jedyny.
   • 1964, Feliks Pluta, Dialekt głogówecki

   Jak powygōniali całõ Gostōmiõ, tochmy tylko jŏ, siostra a ôjciec w całyj Gostōmi ôstali sami

2. Podkryślynie rangi.
   • 2015, Marcin Melon, Kōmisorz Hanusik. We tajnyj sużbie ślōnskij nacyje

   Lyjo Bylok dostōł wtynczos telefon z Warszawy ôd samego Ministra Kultury

3. Barzij akuratne ôkryslynie czasu abo miyjsca.
   • 2014, Mirosław Syniawa, Dante i inksi

   Aż na sōm kōniec nic już niy ôstŏwŏ ś niego.

4. Zaznaczynie, iże ważne je to, że to danŏ ôsoba wykōnuje danõ czynność.
   • 1901, Lucjan Malinowski, Powieści ludu polskiego na Śląsku, cz. 2

   krōl mu nie wierzōł ale poszeł sōm ôbŏczył iże prŏwda

5. Zaznaczynie, iże wszyjske przipadki, co ô nich je mŏwa, majōm jednã spōlnõ cechã.
   • 2012, Gazeta Ustrońska

   Mój kamrat sie zawziył, że nie bydzie płacił abonamyntu za telewizor, bo tam same gupoty ukozujóm i to nima nic werte.

6. Zaznaczynie, iże coś sie dzieje bez udziału kogoś.
   • Gazeta Codzienna

   dwjyrze same sie we szrankach otwiyrały

7. Zaznaczynie, iże ino danŏ prziczyna stykła, żeby prziniyść skutek.
   • 1984, Augustyn Halotta, Śląskie bery, bojki i opowiastki z dawnych lat

   Przyznom sie wom blank łotwarcie, że łoblecioł mnie festelny strach, na som widok ty groźny głębiny.

ôdmiana:

ôdmiana: sōm
przipadek	liczba pojedynczŏ				liczba mnogŏ
	môs/mzw	mrz	ż	n	môs	nmôs
mianownik	sōm		sama	samo	sami	same
dopołniŏcz	samego		samyj	samego	samych
cylownik	samymu		samyj	samymu	samym
biernik	samego	sōm	samã	samo	samych	same
nŏrzyndnik	samym		samōm	samym	samymi
miyjscownik	samym		samyj	samym	samych
wołŏcz	sōm		sama	samo	sami	same

kolokacyje:

tyn sōm, taki sōm

Frazeologijŏ

• być barzij świynty niż sōm Pōn Bōg
• gŏdać, ale sōm niy wiedzieć co
• niy czuć sōm siebie
• sōm przed siã
• ôstać sōm jak palec

Czasownik

sōm czasownik dokōnany

1. 3. ôsoba liczby mnogij ôd być.

Inksze jynzyki

• angelski: alone, just, oneself, very
• czeski:
• francuski: juste, même, seul
• hiszpański: autoservicio, mismo, solo, tienda
• italijański: da, solo
• niymiecki: allein
• polski: sam
• ruski: один, сам
• słowacki:
• ukrajiński: сам