pies

Etymologijŏ

Ze prasłowiańskigo *pьsъ.

Wymŏwa

AS: [pʹi ̯es]

Rzeczownik

pies rodzaj mynski zwierzyncy

1. (zoologijŏ) zwiyrzã dōmowe ze familije Canis lupus familiaris
   • 1964, Feliks Pluta, Dialekt głogówecki

   To byli jedni ludzie a mieli takygo psa. A tyn pies to już nie chcioł nic, ino leżoł w budzie, ani nie szczekoł, ani nic już.

   • 1955, Piotr Gołąb, Gwara Schodni i okolicy

   - Dziś - padoł - tojś ty miała tymu psu dać zryć, a tyjś mu kijym naprała.

ôdmiana:

ôdmiana: pies
przipadek	liczba pojedynczŏ	liczba mnogŏ
mianownik	pies	psy
dopołniŏcz	psa	psōw
cylownik	psu	psōm
biernik	psa	psy
nŏrzyndnik	psym	psami pz.: psōma
miyjscownik	psie	psach
wołŏcz	psie	psy

uproszczōny zŏpis
przipadek	liczba pojedynczŏ	liczba mnogŏ
mianownik	pies	psy
dopołniŏcz	psa	psōw
cylownik	psu	psōm
biernik	psa	psy
nŏrzyndnik	psym	psami pz.: psōma
miyjscownik	psie	psach
wołŏcz	psie	psy

kolokacyje:

• zły pies, dobry pies, bezpański pies

Frazeologijŏ

• ani by pies kawołka chleba ôd kogoś niy wziōn
• ani by tego pies niy powōnioł
• ani pies ôgōnym niy machnōł
• ani pies po kimś niy zaszczekŏ
• bŏć sie czegoś jak pies kija
• chodzić jak pies ôparzōny
• chudy jak gōniarski pies
• chudy jak pies
• fałszywy jak pies
• głodny jak pies
• gōnić jak pies po kościach
• gryź sie jak pies z kocurym
• mieć sie gorzij niż pies
• ôbgōniać jak pies po kościach
• rozumieć czymuś jak pies chwŏstu
• siedzieć jak pies w budzie
• targać sie jak pies na lyńcuchu
• sroł cie pies
• stawiać sie jak chudy pies przed pot
• szczekać jak pies na miesiōnczek
• szczyrzić zymby jak pies na fasolã
• szczyrzić zymby jak ściykły pies
• wierny jak pies
• ściykły jak pies
• wyć jak pies na miesiōnczek
• wyć jak pies na niyszczyńście
• wyglōndać jak pies z budy
• zły jak pies
• żrić sie jak pies z koczkōm
• żyć ze sobōm jak pies z koczkōm

Inksze jynzyki

• angelski: dog
• czeski: pes
• francuski: chien
• hiszpański: choco, perro
• niymiecki: Hund
• polski: pies
• ruski: пёс, собака