Aneks:Słownik - Zaranie Śląskie nr 2/1929
Słowa ze Jabłōnkowa zebrane we „Zaraniu Śląskim” nr 2/1929. Wszysko je podane we ôryginalnyj formie, tak we ślōnskij kolumnie, jak tyż we polskij.
ślōnski | polski |
---|---|
bachoro, a | ist. kiszka; bachora także kiszki, nadziewane ziemniakami, jako smaczna potrawa specjalnie wiosek górskich. |
bachor-orza | brzuch; |
beje | będzie |
boszkać | całować; boszkóm, boszkosz, boszko; |
chlasnąć | uderzyć; chlasnym, chlaśniesz, chlaśnie; |
chfost | ogon; |
ciosk, u | przyrząd do wygrzebywania węgla z pieca piekarskiego; |
cochmy | cośmy; ch jest resztką aorystu, który występuje w Istebnej; bardzo często n. p. byłach, szłach; plur. bylichmy, szlichmy, joch był i t. d.; |
dali | dalej; ej w wygłosie przechodzi w i, n. p. bliżi, pryndzi; |
dodziubować | docinać; tu dopytywać się; |
hacka lub uodziywaczka | chustka wełniana, służąca jako wierzchnie okrycie; |
janieli | anieli; j jest przydechem, jak w Jewka celem uniknięcia wstępnego zwarcia, które następuje przy wymowie a; |
jyny | tylko, wciąż, ciągle, od czesk. jenom; |
kany lub kandy | gdzie; |
kiela | ile; |
kierysi | któryś; grupa kt w dialekcie istebn. nie istnieje; przechodzi w gd, n. p. gdo, lub t wypada, n. p. w który - kiery, e na wzór czesk. ktery; |
klepeta | nogi; sing. klepeto, a; |
krasny | urodziwy, b. piękny; |
majdawy lub majdok | posługujący się lewą ręką; |
miedzom | miedzą; nosówka ą w Istebnem w wygłosie przechodzi w om, óm; podobnie ę przechodzi w ym, n. p. pudym, bedym; prawdopodobnie przyswojenia z narzecza słowackiego pod wpływem analogji do wiem, jem, dam, mam; |
mamlasić | głupstwa mówić, mówić bez sensu i związku, stąd mamlas niedojda; |
nabajzdurać | głupstw nagadać; |
nimoc | niemoc, choroba; |
uogrzybaczka | kłopot; |
piyndziasześdziesiont | 65; gdzie jednostki od 20—99 na pierwszem miejscu na wzór czeski pietaszesdesat; |
plugastfo | brzydactwo, robactwo, coš wstręt wzbudzającego; |
Pómbóczek | deminut. do Pan Bóg, gdzie następuje upodobnienie n do b oraz pochylenie a; |
pozór dać | uważać, pilnować od czeskiego pozor; |
pram | prawie, w sam raz, n. p. pram żeś tak prziszeł - przyszedłeś w sam raz; |
przikludzać | przyprowadzać; stsł. kljuditi, czeskie kliditi; |
skludzać | sprzątać, np. zbozi skludzić - zboże sprzątnąć; |
smykać sie | tułać się, włóczyć się; stąd smyk - włóczęga; |
szandar, pl. szandarzi | żandarm; |
szikownie | zgrabnie; |
szikowny chłapiec | zgrabny chłopiec; |
terazyka | teraz; podobnie dziszka - dzisiaj; |
Uhry | Węgry; |
wiyrgać | wierzgać; gdzie grupa tirt przechodzi w yr; |
żiwobyci, gen. ziwobycio | życie; rzeczowniki typu ije ulegają kontrakcji na i, np. wiesieli |
zlachciec | zelżyć; |
lachki | lekki; gdzie zwarta k zmienia się na szczelinową ch dla łatwiejszej wymowy; |
zyndóm lub zyńdóm się | zejdą się; zyndym sie, zyndziesz sie, zyndzie sie, zyndymy sie i t. d.; |
ženich lub żynich | oblubieniec, pan młody, natomiast panna młoda - młoducha, |