Aneks:Bystroń - Przyczynek do dialektologii polskiej (z narzecza Lachów szląskich)

Ze SileSłownik
Idź do: nawigacyjŏ, szukej

Słowa ôpublikowane ôd Jana Bystronia we cajtōngu „Prace Filologiczne” nr IV 1893. Wszysko je podane we ôryginalnyj formie, ale była dodano kolumna ślōnskich słōw znormalizowanych do ślabikŏrza.

ślōnski Bystroń polski
babrać babrać walać, brudzić, pisać niedołężnie i niewyraźnie; por. nazwisko: Babraj. Co do formy tego wyrazu zauważyć należy, że występuje w nim podwojenie (reduplikacyja) pierwszej spółgłoski z samogłoską a. Przytaczam tu jeszcze inne przykłady takiej reduplikacyi: chechłać, ocierać: „Jużeś zaś ty galaty přechechlál? (te spodnie przetarł); por. nazwę osady śląskiej: Chechłówka i nazwę rodową: Chechliński. W związku z tym wyrazem pozostaje słowo: ochlić, ocierać: „Šviňe cośi śćrbi, bo śe ochli o strom” (ocierao drzewo). — chuchać, ogrzewać tchem: wyraz ten, jeżeli nie jest przyswojony z niem. hauchen, możnaby zestawić ze stsłw. xoyxora, siccitas (Mikl.=coyxora) i z przym. suchy, coyx, lit. sausas. — dudńić, szumieć. Jak uderzy w puste naczynie, to zadudni. Woda, płynąc pod ziemią, dudni. „Cosi mu w přer$ach dudńi:” — fifraé, rozsmarowywać coś nieporządnie: „Dzieci zaffrały sie jedzeńim.” mamlać, jeść nieporządnie: „To je taki mamlas”=człowiek do niczego, —mamrać, szemrać, mruczeć,—pypłać, robić coś nieporządnie, niezdarnie i powoli: „To je taka pypłańina (pypłaczka)=robota zmudna, nieprzyjemna. —tytłać, jeść nieporządnie: „Świńa nó chce żrać, jeny všicko roztytlala.? Należą tu jeszcze wyrazy dziecinne: mama, tata, papać (jeść), tutać (pió), nynać (leżeć), kukać sie (ukrywać się), kakać (cacare) i t. p. 2).
bachōrz bachóř brzuch w znaczeniu pogardliwym; 1. mn. bachora, wnętrzności. Inne znaczenia podaje J. Karłowicz: „Mómoire sur influence des langues orientales sur la polonaise” (Leide 1884).
bago bago sok z tytoniu, gryziony tytoń; por. morawskie baga. (Fr. Bartoš, Dialektologie moravská. Berno 1886, na str. 198).
bierce b'erce l. mn. bierca, drąg służący.do dźwigania konewek z wodą.
berło berło l. mn. berła, kule, któremi się posługują kulawi, jak cz.
berło berło pol. berło=cz. żezlo (sceptrum). Wyraz berło ma zatym odmienne znaczenie w różnych jęz. słow.; głównym znaczeniem jest wszakże — laska, kij. Na Żerle opiera się kulawy, ale berło jest także godłem potęgi królewskiej (por. oxfjsrzęov). Por. różne znaczenia laski, którą również może się posługiwać ktoś potrzebujący podpory, i która (np. laska marszałkowska) jest zarazem oznaką najwyższej godności.
blyszczeć blyščeć patrzeć, gapić się: „Cóż tak blyszczysz.”— „Cóżeś je taki wyblyszczony?”
boskym chodzić boském chodźić chodzić boso.
brnieć brńeć mruczeć, mor. brnet' (por. Bartos Dial. mor.).
buchać sie buchać śe mieniać się na coś: „buchejmy sie na godzinki” (mieniajmy się na zegarki).
buchnōńć sie buchnóć śe uderzyć się (w mowie dzieci).
burdak burdak młynek do czyszczenia zboża (wurfdach?).
czapić sie čapić śe przycupnąć: „kura sie czapi.
czechmōn čechmán czart. Čechmann= Czech?
czernidło čerńidło atrament —czernidlo čérwione—podobna zmiana znaczenia, jak w atramentum.
czetyna četyna igły drzew iglastych.
czympieć čęmp'eć przykucnąć.
corek corek kojec np. na drób', przegroda na kartofle i t. p.; może = dcorek od dca — deska, który to wyraz mamy np. w Bibl. szaroszpat.
czuć čuć ma obok zwyczajnego znaczenia także znaczenie: słyszeć. (Tak samo w sąsiednich gwarach morawskich, w języku slowackim i ruskim. Por. Behaghel (Deutsche Sprache — str. 99): Bei ahd. Dichtern ist nicht selten das Vb. sehen, wenn es sich um Wahrnehmungen des Okres handelt';—por. „kolor krzyczący”;— por. mor. „słyżeć smrad. (Bart.).
ciupać ćupać rąbać na drobne kawałki; — por. góralskie: cupaga (Zakopane).
cyrkać cyrkać cyrknóć, ob. cyrpnóć, nalać trochę, lać kroplami. Por. morawskie: crknuť (Bartoš).
darymniny daremniny rzeczy lub mowy beż wartości. Wyraz ten znajduje się w dawniejszych drukach śląsko-polskich. (Tygodnik Cieszyński 1848, 2).
dŏwka dávka podatek.
dożyra dożéra kłopot. Także o ludziach, sprawiających kłopot, z którymi się trzeba „dożérać.” „To je dożóra čłovek.”
drak drak smok (z niem. drache), także o człowieku: „A dyć mi dej pokój, draku jakiść (=nieznośny człowiecze).
drzōnek dřánek gont w płocie.
dwojić dvojić mówić komu: „wy“ — „bo ći tam ňe bedém dvojič.“
dychawica dychav́ica astma
dychawiczny dychav́ičny przym. od dychav́ica Mówi się także: „Ona je plekná, ale dychav́čná” (=jest dziewczyna piękna, ale uboga).
forŏt forát zapas (niem. vorrat).
fujać fujać wiać: „Śńég vSicki cesty zafujäl.“
fujawica fujav́ica zawierucha śnieżna; toż w gwarze zakop. str. 47.
gichać ǵichać, ǵichnóć lać gwałtownie (giessen?): „To tam dešč g'ichál“
głobić głob'ić spoić beczkę obręczami: „Pogłóbće tam tóm beżke, bo już obrevče $ ni spadly.“
głōwka główka ob. znaczenia zwykłego, oznacza także głowę kapusty: „Jechił z głóykami do Ostravy.“
gnojŏczka gnojáčka ob. gnojóvka.
gnōńć gnóć, gouć poruszyć (cz. hnuti): „On je tak'i leńivy, że śe te gie (nie rus2y).“ Zagadka: „Malutki, tirńutk'i, velkóm kłodóm gůe“ (=pchla).
gońka gońka kobieta niemoralna, uganiajaca sig za mežezyznami,
gowiedź gov́edź zwierzęta domowe: „Dawać kury i inną gowiedź na Michała państwu* (A. Cinciała. Nowości niesłychane dla śląskich chłopów. Cieszyn 1848, na str. 9).
grubelŏk grubelák grubijanin.
hacka hacka synōnim: odźévačka, welniana chustka duža, pled. „Hae, hae, do dzieci, aby szły do hacki.* (mor. hat'ka. Bartoś 213).
handyrlŏk handyrlák mor. handrlák, lachmaniarz,
hanszpigel hanšp'igel eulenspiegel, o którym krążą między ludem śląskim różne podania.
haraśny haraśny piękny, dobry, szczególny: „To jadło nć było haraśne.* (mor. harasni. Bartoś 213).
harcować harcować śpieszyć się, z średuiogórnon. harz(e) =hórze= her zu!
herliczka herlička synogarlica; cz. hrdlička,
herski hersk'i dzielny; cz.—=hezký, piekny.
hōnym honem przysł. prędko; cz. honem.
hōśle hóśle skrzypce, z cz. housle; w znczeniu przenośnym piersi. „On już ma złe ty hósló=jest chory na piersi.
hyc hyc gorąco, niem. hitze. „To tam byk hyel“
hycel hycel urwisz, Mikl. (Et. Wtb.): „aus dem ahd, hitzel, hůtzel,“
jedla jedla jodła. „V Tianov'ie kośćół z jedli* (kalembur: w T. kościół zjedli).
jikra jikra n. lmn. łydki; mor. ikro—lytko (Bartoš). „Vody bylo po jikra,“
kalić kalić (wodę), zamącić. „Ne kál vody, bo jaż jest dość kalná“ (mętna).
kanistra kańistra torba; małor. kajstra, białor. tajstra, łać. canistrum,
karkoszka karkoška gałąź sękata.
karlus karlus zuch.
kawor kav́or -a, staw z wodą stojącą.
kelzać sie k'elzać śe ślizgać się; K'elznóć, pośliznąć sie; podžmy na Kelzdvke (k'elzatke)=ślizgawkę; k'elsk'i, ślizki.
klameć klam'eć siedzieć długo w karczmie: „Ale to moc ludzi traci miarę, klami przy śmierdziusze (=wódce).* Gwiazdka Ciezzyńska 1886, str. 354.
kłōnczi kłǫnči -á, nij. suche badyle ziemniaków.
kłopeć kłopeć -pća, m. gruby drag przywiązywany krowom do szyi, sięgający aż do ziemi. „Kłopeć* przeszkadza krowie w szybkim biegu, obijając się o jej nogi. Tak wige krowa nie może się gźić, Wyraz ten pozostaje w związku z wyrazem kłopot, którego pierwotnym znaczeniem było: hałas, łoskot, erepitus; por. także klepać; stsłw. uionorń xrUrtos, strepitus.
korzec kořec -rca, m. naczynie do wylewania gnojówki.
kotlŏk kotlák -a, miedziany pieniądz.
krajic, krajiczek krajic, krajiček kawał chleba; cz. krajic.
krōnżać krǫnżać (źeli), szatkować kapustę.
krziwŏk křivák laska u góry zakrzywiona, obuch.
krzosać křosać krzesać (ogień).
krzupeć křup'eć „Śńég křup'i pod nogami“ (jak jest tegi mróz).
kwōnkać kv́ǫnkać stękać (o chorym lub słabowitym): „On tam ńima zdrovy, bo dyck'i kięskd* (=kawęczy).
laksyrka laksérka -i, ż. a) rozwolnienie; b) w znaczeniu przenośnym 0 080bie dużo mówiącej: „To je takń laksérka.“
łŏtka łátka naczynie do mleka; mor. látka (Bartoš).
mach mach uderzenie, zamach: „Byłby wygrał Węgry bez machu“ (Tyg. Ciesz. 1850, str. 164).
masztal maštal -e, ż. stajnia; niem. marstali.
myrwa m’érva a) słoma wymłócona; b) o człowieku niepewnym, nieporządnym: „To je strašná m'érva,“
młodzik młodźik l. mn. młodźiki, młode ptaki (zwykle: młode gołębie).
mrzeża mřeža krata w oknie, cz. miiże, stsłw. xpbma, sieć.
nadynnik nadenńik cz. nadennik, robotnik najmowany na dzień; nadziennik (Now. 12).
nikany ńikany gdzieniegdzie. „Niegdzie nawet po polsku nie uczą.* (Tyg. 1848, str. 83).
ôbyć obyć wytrwać, wytrzymać. „Ja na tak'im mroże ńi mogę” obyć. Już to tam obe (=obedźe, ujdzie).
ôciypka oćépka wiązka siana lub słomy.
ôhawny ohavny cz. ohavný, wstrętny.
ôkorek okorek deska z korą drzewa.
ôpyntek op'ęntek część bóta zakrywająca piętę, zapiętek.
ôpowŏżyć sie opováżyć śe odważyć się.
ôsełka osełka „Masło spiedavajóm v oselkach.“
ôsmolić kogo osmolić kogo nie dbać o kogo, ignorować go.
ôszkwarek oškvarek skwarek.
ôtop otop opał: „Tam je otop drogi.
ôtwyrać czloweka otv́érać človeka odbywaé sekcyje: „Přijechala tam konvisyj i otv'erali go” (t. j. trupa).
palarnia palarńa gorzelnia; w znaczeniu przenośnym o pijaku: „To tež je palarńa.*
papulaty papulaty bardzo na twarzy tłusty.
zapaść zapaść zabiéc gdzieś: „Zapadńijće też tara do niego.”
pichać p'ichać pchnąć; stsłw. nsxaru, nen, „On go p'ichnót nożem.”
pyrōwka p'érówka pyrzówka—pod wpływem słoworodu ludowego.
pniōwka pńówka siekiera używana do wykopywania pniaków.
pobaba pobaba pańszczyzna: „zbywać tyle pobaby” (Now. 9).
pōmetać pom'etać poronić (o krowach): „Ni mám mléka, bo mi krova spom'etała.”
popaść popaść co, ukraść chyłkiem: „popid mi to (=porwał), dej se pozór, aby či tego gdo ńe popád.“
przepŏlić přepálić 1) predko przebiee: „Zajo*e přepálil přez pole; 2) przejść kogo w czym.
przewalić sie převalić śe „Jak śe ta robota troche pievali, to piidómy do čeb'e (=jak będzie mniej roboty).
przileżytość přiležitość sposobność, cz. piileżitost'.
psuja psuja „To je taki psuja” (człowiek, co wszystko psuje).
pytać pytać 1) pytać; 2) prosić; 3) chodźić po pytaniu (po prośbie, o żebraku): „Modlitwa, którą żeglarzy od śmierci wypytał* (H. Koczy. Kazanie na pamiątkę wdzięczną uroczystego poświęcenia kościoła ewangielickiego w Międzyrzeczu. Bielsko, 1866, na str. 9).
rafika raf'ika wskazówka na zegarze.
rzecz řeč mowa, rozmowa, jak w stpol. por. Bib. Zof. 63, 3°); da& śe do řeči, wdaé sig w rozmowe: „Gdyśmy się już tak dali do rzeczy“ (Now. 10).
rzeczny řečny rozmowny, wymowny.
rzecica řećica przetak; por. lit. ré'tas.
rzyńsity řęnsity „Zbozy je řesšite“ (ma goste kłosy, właściwie: „dużo rzęsów”), przenośnie: „Ona je taká řeršitá“ o kobiecie tęgiej, o pełnych formach.
retki retk'i przyrząd tkacki, Linde: rytki (rietkamm).
roba, robka, robetka roba, robka, robetka żona, kobieta zamężna. Wyraz ten jest ciekawym przykładem t. zw.: „apercepcyjnej zmiany znaczenia wyrazu“ (apperceptiver bedeutungswandel). Pierwotne jego znaczenie jest=niewolnica (serva) — ststw. an (por. robić, pa-rob-ek, ros. paóa i t. p.) i należy go prawdopodobnie zestawić z la. orbus, gr. Gopavos, gock. arbja, dziedzie, erbe; roba jest więc osoba żeńska, pozbawiona wolności. Z tego znaczenia drogą apercepcyi rozwijają się rozmaite inne. W jęz. ogólnopolskim wyraz roba (serva) już w pierwszej połowie w. XVI-go wychdzi z użycia, jak świadczy uwaga Budnego (Szymona Budnego Biblija z roku 1572) do Genes. XVI: „właściwie roba: ale nie wiem, czemu tego słowa już Polacy nienajrzą, ano jest cudne, od roboty rzeczone; rab boży, t. j. sługa boży (Linde). Obok tego pierwotnego znaczenia wyraz roba już w XVI-ym w. miał znaczenie = scortum: roby i niecnej niewiasty nie pojmie sobie za żonę=scortum uxorem non dacet (Bibl. Lieopolity, Levit. 21, 7—w wydaniu I ym, w trzecim: szkortu). W dzisiejszych narzeczach morawskich znaczy roba: a) kobieta wogóle; b) kobieta dorosła, silna. „Byla robsko: dyž šla, zem se pod ňů třaslu, a včil je jak přasliea“ (Bartoš 337); e) kobieta niezamężna, dziewczę; d) kobieta zamężna (Jungmann, Slovn.— Śembera Zakladové dialektologie československé. Wiedeń 1864). W niektórych okolicach Wielkopolski znaczy roba: a) kobieta nieporządna, nieschlujna; b) świnia. Pokazuje się z tego, iż do pierwotnego pojęcia (P), złožonego z kilku cech (a, b, c...), przystepowaly coraz inne cechy («, 8, 7...), pojęcie pierwotne zmieniając. Pojęcie, uszlachetniając się stopniowo, dochodzi z jednej strony do pojęć: a) kobieta wogóle w znaczeniu dobrym; b) kobieta zamężna, żona; c) kobieta rosła, ale niezamężna; % drugiej zaś strony, pojęcie pierwotne spada coraz niżej przez stopnie: a) scortum; b) kobieta nieschlujna—do prototypu nieporządku (sus.).
rodny list rodny list metryka: „Czy od krztu i rodnego listu się księdzom katolickim jeszcze płacić będzie (Now. 10).
rosōł rosół słona woda z zasolonego mięsa; Mikl. (Et. Wtb.) bulg. rasol, gesottenes rindfleisch.
rozporek rozporek otwór w spodniach, hosenschlitz.
rozebrać sie rozebrać śe oprzeć się senności: „Chćało mi sć spać, ale jużech $e zaś troche rozebrał.*
rufijŏk rufiják człowiek gwałtowny, skłonny do borby; cz. rafian, kuppler; słowieńsk. rfjan, rafijan; włosk. raffiano (Mikl. Etm. Wi).
przerywać sie prze-ruvać sé przerywać się. Wiwaty się nie przeruwały (Tygodnik cieszyński 1843, 15).
schwalnie schvalńe naumyślnie, „na schvál“ „sehwalnie“ (Now. 3).
uczigay sy účigaé sé cierpieć: „juž sé tež temu w'imoenemu bardzo sčiga.“
wyścignōńć wy-śćignóć zrozumieć: „Ńi może temu vyśćignóć.*
wyścigły wy-ścigły „To je človek nievyśćigły (=niewyrozumiały).
szczyrk ščérk drobne kamienie.
szczyrkŏwka ščérkávka zabawka dla dzieci, drewniana lub blaszana kulka na drążku, w której są kamyczki: „To ŚGćrkać przy poruszaniu.
szyrzina šéřina bryt.
szerka šerka rodzaj szelki, užywanej przy wożeniu taczek.
szyrzka šéřka szerokość.
szkłōdzić škłódźić grzebać w czyichś rzeczach: „Coż mi zaś tam bedźeś Skłódźić?*
szkopyrtnōńć, przeszkopyrtnōńć sie škopyrtnóć, přeškopyrtnóć śe przewrócić się (mleko)
skipe sk'ipe (nie: sk'ip'é), = bieży kipi.
szłapa šłapa stopa; por. moraw. Slapa, Slapeta (Bartoš). W jez. biblii Zof. jest wyraz: szłopień=stopień; por. szłapać.
smyk smyk -a, vagabundus: „To je tak'i smyk* (włóczęga).
snamny, snamno snamny, snamno snadny, snadno. Podobne przejście w jęz. greckim: osjwóg z *cefvóg (aćfoiat).
socha, sochōr socha, sochór drąg; stsłw. socha.
sowa sova w okolicy Cieszyna lud tak nazwał t. zw. kolej drugorzędna (Secundárbahn).
sotōr sotór -a, r. m., torba pleciona ze słomy na książki. W narzeczach morawskich: „sotor je dlouhy koš ze slámy nebo palachu pletený, v němž Slováci zvláště láhev s vínem ze sklépa nosívají“ (Bartoš 327).
sprawa sprawa -y, przyrząd, instrument: „Zańćś ty godźink'i (zegarek) do godáinkářa, on juž tam má takóm sprave, że to hnet napravii.“
spodorać spodorać (rolę), zorać po raz pierwszy, o przygotowawczym zoraniu roli, po którym następuje drugie (Rolnik szląski z r. 1887, str. 3).
stodiŏbelnik stodjábelńik „To też je stodjabelńik* (zjadł sto djabłów).
straśnie pieknie straśńe p'ekńe por. srodze kogoś miłować; niem, sćr (sehr); właściwie= bolesny; por. versehren. Pierwotne znaczenie tych wyrazów zczasem się zatarło. Por. Behaghel: Deutsche Sprache 100.
stykać stykać wystarczać: „Dyć mi tego fe styká“ (nie wystarcza). „Jakośi tam tego muśi stykač.“
styrczydło styrčidło człowiek, który się wszędzie „styrka,* wścibski.
szusci šusći nieosob. „Cośi było, bo Suśćało* (bo był szelest).
świtnōńć świtnóć uderzyć prędko nogą: „Ne chodź kole końa, bo če Śvithe.*
sypka, sypani sypka, sypańi dawniejsza pańszczyzna, zboże odstawiane do dworu.
tlŏłka tláłka drzewo „zetlale,“ zbutwiałe.
trachta trachta uczta, traktament.
troki trok'i z niem. trog.
trusiŏk, truśka truśiák, truśka indyk.
umiynić se cosi um'éńić se cośi postanowić coś; cz. uminiti si.
uroda uroda urodzaj polny, plon: „Chvala Bogu, mámy tež latośigo roku p'ekne urody.“
utrata utrata wydatek pieniędzy, koszt: „Bedźeś piił na moji utraty” (=na mój koszt).
uwziońć sie, uwzimać sie uvźońć śe, uvźimać śe uwziąć się, domagać się czego bardzo stanowezo: „On sé uvžima, cobych ś him pojechał do m'asta."
uzdać sie uzdać sé podobać się: „To mi sć uzdało.” „Ta džeucha sć może uzdać, bo jest bardzo Švarná."
wŏbik váb'ik pieniądz, mający przywabić dalsze: „To mai grejcar na vabiika.”
waczek vaček susełka; vaczek, escarius, quasi portator ciborum (Nehring Altpoln. Sprachdenkm. 33).
wecheć v́echeć wiecheć; w znaczeniu przenośnym: człowiek nieporządny, który nie wiele wart.
wincek v́incek piec żelazny.
wōdka vódka lekarstwo płynne, krople.
wyczytka wyčitka zarzut.
wyćwika wyćv́ika wychowanie, wykształcenie (Tyg. 1848, 2). Nowy Testament był wiekiem wyćwiki (K. Kotschy. Historja biblijna czyli dzieje starego i nowego przymierza. Lwów 1851).
wydaj vydaj -u, r. m.: „Juž má cere na vydaju” (=ma córkę na wydaniu).
wygib vyg'ib -u, r. m. sposób wyjścia z trudnego położenia.
wyhyrknōć vyhyrknóć gwałtownie się wylać: „Vyhyrkła mu krew z karku.”
wyrzek vyřek vyřeku, wymawianie: „On má dobry vyřek" (eine gute aussprache).
wyrzać, wyrzukać wyrzać, vyrzukać ciągle drzwi otwierać; nowosłow. vrznoti, otwierać; stsłw. BP3%, BPŁCTA.
wyskumać wyskumać czemu (cz. skoumati), zwyrozumieć.
wywōz vyvóz wąwóz.
zaczkać začkać zaczekać.
zacłōnić zacłońić zasłonić.
zagyrzać sie zaǵéřać śe grozić uderzeniem: „Zag'ófał śe, ale he piznöl”—groził, ale nie uderzył. Wyraz ten zostaje w związku ctymologicznym z wyrazem grozić=*gorziti.
zŏłdanek záłdanek w okolicach Cieszyna: záwdanek, zadatek; „Bo prawie wszystkie dałyście służącym waszym zawdanek przed Michałem” (Przyjaciel ludu III, 4).
zbrōj zbrój -je, r. 3. a) narzędzie; b) przyrządy na konia.
zbywać zbyvać odbywać np. „zbyvać robote;” zbyvać śe sprzeczać się.
zdzierże zdźerže -i, l. mn. „On má slabe zdžerže" —nie može dlugo wstrzymać naturalnej potrzeby. ,
żebrŏk žebrák takže = człowiek ułomny, kaleka; żebrażi, ułomny: „Ńe Sädej na tym stołku, bo je jak'iśi żebraći.”
żgać žgać pchać do czego, sięgać: „Już żgńće na ty gruški, a ješče sóm żelone.” „Tu tieba robić a he żgać” = tu trzeba na serjo robić, a nie zabierać się tylko do pracy.
zgolić zgolić w znaczeniu przenośnym: zjeść doszczętnie: „Dółech mu calöm m'iske grochu, a on vSicko zgolił.”
żneć żneć a) słabo się palić; b) brzmieć, dźwięczeć: „Oi już og'eń vygós? — A, jeśće tam cośi źni.” „Wiwaty się nie przeimały (= przerywały, ustawały), tak, że aż całe miasto źniało” (Tyg. 1848, 16). W wyrazie tym zlały się dwa wyrazy, wskutek tego, wyraz „źńeć” ma dwa znaczenia. Znaczeniu a) odpowiada wyraz utworzony od /żeg, por. znicz; zmaczeniu zaś b) odpowiada wyraz utworzony od V zr por. dźwięk, dzwon i t. d.
zwodnica zvodńica rów w polu, którym woda z pola spływa.