ô

Ze SileSłownik
Idź do: nawigacyjŏ, szukej

Etymologijŏ

Ze prasłowiańskigo *o(b), ze praindoeuropejskigo *h₃ebʰi

Wymŏwa

AS: [u̯o], ôd Wodzisławia bez zachōd i połednie Ślōnska Cieszyńskigo: [o]. We inkszych rejōnach może być z nōmera [u̯o] abo [o].

Przimianek

ô przimianek

  1. Używany do ôkryślaniŏ synsu, bp. dyskusyje, myśli.
    • 2014, Mirosław Syniawa, Dante i inksi
    Ślōnskŏ gŏdka je prostŏ, to prŏwda, prŏwdōm je tyż atoli, że ô nojważniyjszych rzeczach nojlepiyj je gŏdać prostymi słowami.
    • 2014, Marcin Melon, Kōmisorz Hanusik
    Jak pomyśloł ô gumiklyjzach, roladzie i modryj kapuście, to hnet mu sie zrobiło lepij.
  2. Używany do ôkryślaniŏ tymatu prōśb, starań abo walki.
    • Tygodnik Regionalny Nowiny
    Mōj starzik mioł fōnsy panoczkowe, a fest ô nich dboł.
    • 1947, Gawędy Stacha Kropiciela, Gość Niedzielny
    Widać z tego, że to daremno godka wadzić sie o to, kto jest ważniejszy i lepszy, czy chłop czy kobieta.
  3. Używany do ôkryślaniŏ przedmiotu, co z nim sie coś stykŏ skuli swojigo ruchu.
    • 1901, Lucjan Malinowski, Powieści ludu polskiego na Śląsku, cz. 2
    Potym jak palnōn mieczym ô dźwiyrze, aże wyleciały.
    • 2015, Marcin Szewczyk, Silesia Noir
    Stanyłech, ôparłech sie ô stōł i nachyliłech sie nad nim.
  4. Używany do ôkryslaniŏ rōżnice miyndzy dwiyma ôbiektami abo sztandami.
    • 1995, Bogdan Dzierżawa, Utopek z Wielopola
    Mie było wtedy 12 lot, a one były o dwa lata młodsze, to nie było tak łaps ciongnyć po marasie taki wózek z ciynżkom pralkom.

składnia:

  1. ô + miyjscownik
  2. ô + biernik
  3. ô + biernik
  4. ô + biernik

synōnimy:

  1. na tymat

Wykrziknik

ô wykrziknik

  1. Używany we zestawiyniu z inkszymi słowami do przekazowaniŏ ymocyji.
    • 2016, Rafał Szyma, Leanderka
    starszŏ kobiyta stynkŏ durś „Ô Jezu, Jezusicku... Ô Jezu...”
    • 2017, Charles Dickens, Godniŏ Pieśń, przekł. Grzegorz Kulik
    • – Ô chopie! Wejzdrzij. Wejzdrzij na to! – krziknōł duch.

Frazeologijŏ

Inksze jynzyki

  • angelski: about, against, at
  • czeski: o
  • francuski: de, sur, au sujet de
  • hiszpański: sobre, acerca de, de
  • italijański: su
  • niymiecki: von, über
  • polski: o
  • ruski: про
  • słowacki: o
  • ukrajiński: про