Aneks:Słownik - Zaranie Śląskie nr 1/1929
Słowa zebrane we „Zaraniu Śląskim” nr 1/1929. Wszysko je podane we ôryginalnyj formie, tak we ślōnskij kolumnie, jak tyż we polskij.
| ślōnski | polski |
|---|---|
| barżi lub bardzi | bardziej |
| basok gśl., brzuchocz ciesz. | pan w znaczeniu pogardliwem |
| beda gśl. | (odmiana: beda, bódziesz, bćdzie, 1. mn. bédymy, bédziecie, bédom), (racib.: banda, bandziesz, bandzie. Ty mi sie tu wierza bandziesz gambowoft? Ty mi tu masz zamiar, jak widzę, pyskować?) |
| bezskurcyja gsl., ciesz. | eufemizm zamiast bestja |
| bez to, gšl. | przez to w znaczeniu dlatego |
| biadom, gśl. | (odmiana: biadom, sz, o; omy, ocie, ajom); |
| boroka, dop. boroki, gśl., borok (ciesz.) | biedak |
| brytfana (gśl.), brutfana (ciesz.) | od niem. Bratpfanne = rura do pieczenia |
| bóla, gsl. | odmiana: joch bół, tyś bół, on bół; mychmy byli lub bylichmy, wyście byli, byliście, uoni byli, uone bóły |
| ceski, gśl. pruska moneta | 10 fenigów |
| cołko, gśl., | m.: cołki, ż.: cołko, n.: cołke, adv.: cotkém |
| deliny gśl., deliny ciesz. | podłoga drewniana |
| destyla, i gśl. | restauracja, karczma |
| djosecki, gśl. i ciesz, od djosek | forma eufem. do djabeł |
| dzisiok, gśl., w ciesz, dzisio lub dziska | dzisiaj |
| dzioucha, gśl., dzieucha lub dziewucha (ciesz.) | dziewczyna |
| dziwuwali, gśl., lub dziwieli | dziwowali |
| faronem, gśl. | eufem. zam, pieronem, prędko |
| festelnie, gśl. przem. od fest | tak, jak rzetelnie |
| frajwilik, gśl. przem, z niem. freiwillig | ochotnik |
| gichać, gśl. i ciesz. | lać |
| gizd, gsl., gizdok, ciesz., lub gizd; żeń. gizdula | bezwstydnik, möwiacy rzeczy niemoralne |
| gizd djosecki, gśl. | coś obmierzłego (osoba lub zwierzę) |
| gorki, gśl. lub ciesz. | gorący |
| inkszy, gśl, jinszy ciesz. | inny |
| kajś, gśl. i ciesz, lub kajsi | gdzieś |
| kiecki, gśl, | suknia kobieca (na święta i uroczystości nakłada kobieta wiejska, nosząca strój ludowy, zimą czy latem kilka kiecek i »watówka«, stosownie do zamożności) |
| »kryjom-lejom« | gśl; kryja = kryka i lać, czyli bić kryką (kijem) |
| kucać, gśl. | kaszleć, ciesz.: kuckać |
| mamlas, gśl i ciesz, lub trómba | niedojda |
| nosiół, gśl. | nosił |
| uobocyć, gśl. | zobaczyć |
| pampoń, gśl. przem. | pogardliwa nazwa wieśniaka, po którym znać dobrobyt, używana przez robotników; z podobnych przezwisk wytwarzały się nazwiska, j. np, Pampuch; w Raciborskiem zam. pampoń mówią »krasoń« |
| piekarniok, gśl., piekarszczok, ciesz. | piec do pieczenia chleba |
| pierzyństwo, gśl. | eufem. zam. pieroństwo; pierzyn, gśl. eufem. |
| podciepować, gśl., ciesz. | podrzucać |
| przecachmy, gśl., ciesz. | odmiana: przecach, przecaech lub przecajech, przecaś, przeca; l. mn. przecachmy, przecaście, uoni przeca, uone przeca |
| przesłepać, gśl., przechlastać, ciesz. | przepić |
| przoć, gśl. i ciesz. | sprzyjać; forma powstała przez kontrakcję |
| rostomajty, gśl. i ciesz. | podobnie jak rostomiły w znaczeniu bardzo rozmaity |
| sam, gśl. | tu |
| skit, gśl., skyrs, ciesz. | z powodu, dla, gwoli |
| skowia, gśl | schowię, ukryję |
| skuli, gsl. gwóli, ciesz. | ku woli, z powodu, dla |
| stónkać, gśl. i ciesz. | utyskiwać, jęczeć |
| ślimok, gśl. | pogardliwa nazwa chłopa |
| ściekło, gśl. | wściekła |
| uożyrok, gśl. uożralec, ciesz. | pijak |
| szwarny | przystojny, ładny |
| tąpać | iść z tupetem, tupać |
| tuleja, gśl., tulaja, ciesz. | eufem. do niedojda |
| teschno, gśl., teskno, ciesz. | tęskno |
| wróž, gen. wróža, plur. wróže | wróžbiarz |
| zaroski, gśl. | zaraz, podobnie jak teroski, djosecki od zaros, teros i djosek |
| zblamirować, gśl. | z niem. blamieren zblamować, zhańbić |
| zdechlik, gśl., zdechlok, ciesz. | słaby na zdrowiu, forma pogardl. |
| znod sie, gśl. | znalazł się; znodech sie, znodeś sie, znod sie |
| zrzékać, gsl., porzékać, ciesz. | pomodlić sie |
| żół, gśl. | żył, podobnie jak bół |
