Aneks:Słownik - Zaranie Śląskie nr 3/1929
Słowa z Jaworzinki zebrane we „Zaraniu Śląskim” nr 3/1929. Wszysko je podane we ôryginalnyj formie, tak we ślōnskij kolumnie, jak tyż we polskij.
| ślōnski | polski |
|---|---|
| bojtka, i | pieśń bojtki spiwać = pieśni śpiewać |
| bruclik, a | kamizelka z czarnego lub czerwonego sukna ze świecacemi się guzikami metalowemi |
| charas, u | przędza do haftowania |
| chutki | w przysł. prędko, szybko |
| cymrowany, a, e | wykładany kamieniem, n. p. cesta cymrowana |
| drzyć szczypy | robić szczypy z suchego drzewa do oświetlenia |
| dźwiyrze, gen. dźwiyrzich | drzwi |
| fortuch, a plur. fortuchi | tylna część spodnicy |
| fortuszek, a | przednia część spodnicy spodnica góralska składa się z dwóch części otwartych, t. j. z fortucha i fortuszka |
| galan | zalotnik, kochanek |
| gunia | góralski płaszcz z grubego, włochatego sukna, zarzucany na ramiona |
| haśnik | służący |
| hókać się | łechtać się |
| indzyl | indziej |
| kacabaja, gen. kacabaje | żakiet z barchanu |
| kanykiery | ktokolwiekbądź |
| kapusznica | kwaśna zupa z kapusty, rodzaj barszczu zazwyczaj gotuje sie w kapuśnicy wieprzowe mięso. |
| kolyba, y | buda z desek, gdzie nocowali pasterze z bacą i gdzie mleko sporządzano na ser |
| kopyca | męskie wełniane, grube skarpetki, które obwijano długim, wełnianym, białym sznurem, zwanym uodkóńczi |
| kopytka | kobiece skarpetki |
| korba, y | przyrząd do rznięcia sieczki dla bydła |
| krymplica, gen. krymplice | przyrząd do roztrzęsywania lnu |
| kurzina, gen. y | zupa z wody, przysmażona mąką |
| lymieczek, a | haftowana obszewka na rękawie |
| łochtuszka, i | biała, płócienna płachta, służąca jako wierzchnie okrycie dla kobiet |
| Młada góra (hora) | od mładziąt, jagniąt, które tam wypasano |
| mładźyn, yńcia | jagnię |
| miech, a | złodziej |
| motać nitki | zwijać nitki na motowidle |
| nejdali | najdalej, najdłużej |
| nieskoro | późno |
| nogawiczki | długie, czerwone pończochy, które układano w fałdy |
| nogawice, ic | góralskie spodnie obcisłe z białego sukna |
| nolepa | nalepa czyli ognisko otwarte w chatach góralskich bez kominów ogień pali się na otwartem ognisku, a dym, rozchodzący się po izbie, wychodzi przez drzwi |
| notkończi, gen. notkończo | długi, wełniany sznur biały, służący do obwijania kopyc w okolicy kostki |
| obujek, a | haftowana obszewka koto szyi |
| Odkrzasy | kolonja w Jaworzynce od odkrzesanego miejsca na drzewach, które stanowiło granicę |
| pacować gónty | drzewo rozszczepiać, łupać na mniejsze polany |
| poćyni, gen. poćynio | podsienie, poddasze, gdzie przechowują górale narzędzia rolnicze i wozy |
| polyń, ni | powała w chacie góralskiej, gdzie na poprzecznych belkach umieszcza się deski, na których można suszyć drzewo lub len |
| porzykać | pomodlić się |
| pram | prawie |
| rożnóć | zapalić |
| rożygać | zapalać |
| schynóć | zrzucić |
| siuchaj | chłopiec, junak |
| skiylszi | skandsiś |
| snoci | pono, niby |
| sómszak | część stodoły, w której przechowuje się zboże i słomę |
| stolica, gen. stolice | długa ława |
| strugać szyndzioły | robić gonty |
| szatkym zapastyrzić | chustkę zawiązać na głowie |
| szczypa | drzazga z drzewa, służąca do oświetlenia z braku lampy |
| szkubaćka | wspólne skubanie pierza, na które zaprasza się dziewczyny z całej wioski, poczem odbywa się zabawa z tańcami |
| szpyndlik | szpilka |
| sztuchanki lub miyszanki | mieszane ziemniaki |
| szróty | ubiory |
| szwarnie sie rozwidnio | znacznie dnieje |
| tróchła, y | skrzynia malowana, służąca do przechowania ubiorów i bielizny |
| trzeja | trzeba |
| wachófka | skrzynia z przedziałami do przechowywania zboża |
| warzecha, gen. warzechi | warząchew |
| wioć wiejaćkóm | czyścić zboże z plewy przy pomocy narzędzia w kształcie łopatki |
| w ty piynty | natychmiast, zaraz, n. p. uciekaj w ty piynty |
| wykludzić | wyprowadzić |
| wźyna | perf. od wziąć, wzión, wziyna, wziyno zam. wziął, wzięła, wzięło |
| Zapowiedź | kolonja w Jaworzynce od zapowiedzi, że dalej nie wolno paść |
| zolyty | zalecanie się |
