cały

Etymologijŏ

Ze prasłowiańskigo *cělъ, ze prabałtosłowiańskigo *kailas, ze praindoeuropejskigo *kóylos.

Wymŏwa

AS: [cau̯y]

Przimiotnik

cały przimiotnik

1. taki, co ôbjymuje wszyjske tajle
   • 1819, krōnika ôd Jury Gajdzice

   Prusowi przeszeł cały kroy i musioł mu być poddany.

2. jedyny
   • 1957, Stanisław Ligoń, Bery i bojki śląskie

   Bo wiecie... przeca cały wic polygo na tym...

3. srogi
   • 1935, Feliks Steuer, Ostatńi gwojźdźaurz

   Ale drzōm i drzōm, aż wydrzōm całõ kupã.

4. bez szkōd
   • 2008, Alojzy Lysko, Duchy Wojny: W koszarach pod szczytami Alp

   Rób, co ci kożom, abyś przeżył i szczyśliwie powrócił cały.

ôdmiana:

pokŏżôdmiana: cały
przipadek	liczba pojedynczŏ				liczba mnogŏ
	môs/mzw	mrz	ż	n	môs	nmôs
mianownik	cały		całŏ	całe	cali	całe
dopołniŏcz	całego		całyj	całego	całych
cylownik	całymu		całyj	całymu	całym
biernik	całego	cały	całõ	całe	całych	całe
nŏrzyndnik	całym		całōm	całym	całymi
miyjscownik	całym		całyj	całym	całych
wołŏcz	cały		całŏ	całe	cali	całe

synōnimy:

1. cołki

Frazeologijŏ

• być cały bez siebie
• być cały dziyń na nogach
• być cały fōrt
• być cały gupi za kimś
• być cały lewy
• być cały na kogoś
• być cały prawy do czegoś
• być cały precz
• być cały precz za kimś
• być cały tuli-tary
• być cały w zŏcy
• cały boży dziyń
• cały czas
• cały świat
• cały wiertel z czubym
• jak cały
• cały tata
• na cały głos
• pluć gorzkōm ślinōm na cały świat
• zabrało sie na cały celynder
• ôstać cały głupi

Inksze jynzyki

• angelski: all, entire, whole
• czeski: celý
• francuski: entier, intact, sain et sauf, tout, unique
• hiszpański: entero, grande, indemne, intacto, todo, íntegro, único
• italijański: grande, incolume, indenne, integro, intero, solo, tutto, unico
• niymiecki: ganz
• polski: cały
• ruski: весь, целый
• słowacki: celý
• ukrajiński: цілий