w

Inksze formy

we, wy

Etymologijŏ

Ze prasłowiańskigo *vъ(n), ze praindoeuropejskigo *én.

Wymŏwa

AS: /f/, jak nastympne słowo zaczynŏ sie bezźwiyncznōm głoskōm, /v/, jak nastympne słowo zaczynŏ sie źwiyncznōm głoskōm, np.: /f/ Katowicach, /v/ Bytōmiu.

Przimiano

w przimianek

1. Używane do ôkryślyniŏ, iże czynność sie dzieje abo rzecz je we postrzodku czegoś.
   • 1984, Augustyn Halotta, Śląskie bery, bojki i opowiastki z dawnych lat

   rozprawiały ło rabsikach, utopcach, smokach, diobłach i śmiertkach, strachach, zmorach i ryśkach, co w piecach siedzom, ale ino w kachlokach.

   • 1909, Paweł Marek, Ô zaklyntyj ksiynżnyj

   Ta zaklyntŏ ksiynżnŏ musiała spać zawsze w kościele w trōwle.

2. Używane do ôkryślyniŏ rychtōnku.
   • 2014, Mirosław Syniawa, Dante i inksi

   W niebo wbiōł wejzdrzynie

   • 1932, Tekst gwarowy z Rudnika

   Jakbych go tak chlustła w pysk, toby mioł dość.

3. Używane do ôkryślyniŏ sztandu.
   • 1937, Paweł Kubisz, Przednówek

   Polękali sie ludziska, / W strachu pydlóm w kąt dziywczyska!

   • 2015, Marcin Szewczyk, Silesia Noir

   wylozłech wartko na plac, durch w szoku.

4. Używane do ôkryślyniŏ mustra na sztofie.
   • 2016, Rafał Szyma, Leanderka

   Dobre, weź se jōm. I ta w kwiŏtki – mŏsz recht, muster je fajny, dyskretny.

5. Używane do ôkryślyniŏ, co ftoś mŏ ôblyczōne.
   • 1901, Lucjan Malinowski, Powieści ludu polskiego na Śląsku, cz. 2

   I tak przylecioł jedyn chłop ku niymu w galotach jyny a w koszuli

6. Używane do ôkryślyniŏ rōmy czasu, co sie w nij coś zdarziło.
   • 2016, Robert Burns, Remember Tam O'Shanter's Mare, przekł. Mirosław Syniawa

   1500 egzymplŏrzy rozeszło sie w subskrybcyji, 500 Creech przedoł w dwa dni, a Burns zarobiōł na tym 400 fōntōw.

7. Używane do ôkryślyniŏ czasu wydarzyniŏ.
   • 1930, Edward Jelyń, pamiyntnik

   I wiela razy matki niebogi za włosy smykoł, i wiela razy na dworze w nocy pokutowała, jak sie ôpiōł.

8. Używane do ôkryślyniŏ liczby abo wielości.
   • 2016, Robert Burns, Remember Tam O'Shanter's Mare, przekł. Mirosław Syniawa

   Ôstatni rŏz za jego życiŏ Creech wydoł jego wiersze w roku 1793 w dwōch tōmach (237 i 283 strōny).

składnia:

1. w + N.
2. w + B.
3. w + N.
4. w + B.
5. w + N.
6. w + B.
7. w + N.
8. w + N.

kolokacyje:

1. w piecu, w kachlŏku, w dōma
2. w ôczy, w gymbã

5. w brylach, w krōtkich galŏtkach
6. w jedyn dziyń, w minutã
7. w pyńdziałek, w piōntek, w sobotã
8. w trzech akapitach

synōnimy:

2. bez, do

6. bez

8. na

antōnimy:

1. poza

frazeologijŏ:

jak Wilijŏ w mŏju trefi, dostać w pysk, dostać w gymbã, dostać w kalfas, dziyń w dziyń, ważny jak magiwyrfel w zupie, jak nagi w pokrziwach, jak sagi w pokrziwach

Inksze jynzyki

• angelski: at, in, into
• czeski: v, ve, do
• francuski: dans, en
• hiszpański: en, dentro de
• italijański: a, di, in
• niymiecki: an, auf, in
• polski: w, we, do
• ruski: в
• słowacki: v, vo, do
• ukrajiński: в, у