pierōn: Porōwnanie wersyji

Ze SileSłownik
Idź do: nawigacyjŏ, szukej
(Stworzōnŏ nowõ strōnã: "===Etymologijŏ=== Ze {{erb|ps|*perunъ}} (pierōn, bōg pierōnōw), ze {{erb|pie|*perkunos}} (bōg pierōnōw), ôd {{poch|pie|*perkʷ-}} (dōmb). ===Wymŏwa=== {...")
 
(→‎Rzeczownik)
 
Linijŏ 11: Linijŏ 11:
 
#* {{Jyndrys}}
 
#* {{Jyndrys}}
 
#: ''Wtym brzink! Krygel w jego głowe – i Jyndrys zwalił sie z ławy pod stōł, jak wiyrzba sprōchnianŏ, kiedy '''pierōn''' do ni strzeli.''
 
#: ''Wtym brzink! Krygel w jego głowe – i Jyndrys zwalił sie z ławy pod stōł, jak wiyrzba sprōchnianŏ, kiedy '''pierōn''' do ni strzeli.''
−
#* {{Przednowek}}
+
#* {{Kubisz}}
 
#: '''''Pierón''' trzaskoł po kamiyniach, / Świycąco blyskało — / Wyszli w żeleznych odziyniach, / Sto kóni zarżało!''
 
#: '''''Pierón''' trzaskoł po kamiyniach, / Świycąco blyskało — / Wyszli w żeleznych odziyniach, / Sto kóni zarżało!''
 
#* {{Dante}}
 
#* {{Dante}}

Teroźnŏ wersyjŏ na dziyń 11:13, 23 mŏj 2020

Etymologijŏ

Ze prasłowiańskigo *perunъ (pierōn, bōg pierōnōw), ze praindoeuropejskigo *perkunos (bōg pierōnōw), ôd praindoeuropejskigo *perkʷ- (dōmb).

Wymŏwa

AS: [pʹi ̯erȯ̃n]

Rzeczownik

pierōn rodzaj mynski rzeczowy

  1. wyladowanie elektryczne miyndzy dwiyma chmōrami abo miyndzy chmōrōm i ziymiōm, a społym z nim huk i grzmot
    • 1908, Ferdynand Dyrna, Jyndrys
    Wtym brzink! Krygel w jego głowe – i Jyndrys zwalił sie z ławy pod stōł, jak wiyrzba sprōchnianŏ, kiedy pierōn do ni strzeli.
    • 1937, Paweł Kubisz, Przednówek
    Pierón trzaskoł po kamiyniach, / Świycąco blyskało — / Wyszli w żeleznych odziyniach, / Sto kóni zarżało!
    • 2014, Mirosław Syniawa, Dante i inksi
    Jak pierōn bije, blysko sie, / Jak żywot wyziōmbniynty, / Je ciynżke straty pōniōs żeś / I jak cie jankōr gniecie, / To zdać sie prostym, uśmiychniyntym – / Kōnszt to nojwiynkszy w świecie”.
  2. zły czowiek bez werty, nicpotŏk
    • 1964, Feliks Pluta, Dialekt głogówecki
    A tyn nōm - wy pierōny, wy pierōny, jŏ byłby wōm doł, toście już dōma, o wy pierōny.
    • Protokoły sōndowe sōndu rozjymczego we krysie strzeleckim 1845-1938
    Bestyjōm, pierōnym i złodzejym poprzezywoł.
  3. słowo używane za przeklyństwo, patrz: pierōnie
    • 1976, Brunon Strzałka, Bojki i Godki Śląskie
    Ale tyn pierōn jest taki wielki, że go sami na obiod nie zjymy.
    „Tyn czas pieronym leci” – pedzioł wtoś we jednym filmie. I to je prowda! Czas leci jak pieron.
    • 1930, Edward Jelyń, pamiyntnik
    Tak ôn potym tã łaskã mi zrobiył, co piyrsz rŏz dō mego szramu zajzdrzoł i mōwi mi: ô pierōnie, każeś już tam wlŏz?!

ôdmiana:

ôdmiana: pierōn
przipadek liczba pojedynczŏ liczba mnogŏ
mianownik pierōn pierōny
dopołniŏcz pierōna pierōnōw
cylownik pierōnowi pierōnōm
biernik pierōn pierōny
nŏrzyndnik pierōnym pierōnami
pz.: pierōnōma
miyjscownik pierōnie pierōnach
wołŏcz pierōnie pierōny
uproszczōny zŏpis
przipadek liczba pojedynczŏ liczba mnogŏ
mianownik pierōn pierōny
dopołniŏcz pierōna pierōnōw
cylownik pierōnowi pierōnōm
biernik pierōn pierōny
nŏrzyndnik pierōnym pierōnami
pz.: pierōnōma
miyjscownik pierōnie pierōnach
wołŏcz pierōnie pierōny

kolokacyje:

  • jak pierōn, jak sto pierōnōw

synōnimy:

  1. grōm,
  2. gizd, chachar, chachŏr, buks, gizdōń, gizdŏk, rojber, ciesz. lagramyntnik, drach, chwant, chwanciŏrz, ciesz. rufijŏk, nicpotŏk, paskudnik, marcha, szerga
  3. pierzin, jerōn, sakramynt

Frazeologijŏ

Inksze jynzyki

  • angelski: lightning, thunderbolt
  • czeski: blesk
  • francuski: foudre
  • hiszpański: rayo, relámpago
  • niymiecki: Blitz
  • polski: piorun
  • ruski: молния
Zdrzōdło "https://silling.org/slownik/index.php?title=pierōn&oldid=2176"