pierōn
Wykŏz treści
Etymologijŏ
Ze prasłowiańskigo *perunъ (pierōn, bōg pierōnōw), ze praindoeuropejskigo *perkunos (bōg pierōnōw), ôd praindoeuropejskigo *perkʷ- (dōmb).
Wymŏwa
AS: [pʹi ̯erȯ̃n]
Rzeczownik
pierōn rodzaj mynski rzeczowy
- wyladowanie elektryczne miyndzy dwiyma chmōrami abo miyndzy chmōrōm i ziymiōm, a społym z nim huk i grzmot
- 1908, Ferdynand Dyrna, Jyndrys
- Wtym brzink! Krygel w jego głowe – i Jyndrys zwalił sie z ławy pod stōł, jak wiyrzba sprōchnianŏ, kiedy pierōn do ni strzeli.
- 1937, Paweł Kubisz, Przednówek
- Pierón trzaskoł po kamiyniach, / Świycąco blyskało — / Wyszli w żeleznych odziyniach, / Sto kóni zarżało!
- 2014, Mirosław Syniawa, Dante i inksi
- Jak pierōn bije, blysko sie, / Jak żywot wyziōmbniynty, / Je ciynżke straty pōniōs żeś / I jak cie jankōr gniecie, / To zdać sie prostym, uśmiychniyntym – / Kōnszt to nojwiynkszy w świecie”.
- zły czowiek bez werty, nicpotŏk
- 1964, Feliks Pluta, Dialekt głogówecki
- A tyn nōm - wy pierōny, wy pierōny, jŏ byłby wōm doł, toście już dōma, o wy pierōny.
- Protokoły sōndowe sōndu rozjymczego we krysie strzeleckim 1845-1938
- Bestyjōm, pierōnym i złodzejym poprzezywoł.
- słowo używane za przeklyństwo, patrz: pierōnie
- 1976, Brunon Strzałka, Bojki i Godki Śląskie
- Ale tyn pierōn jest taki wielki, że go sami na obiod nie zjymy.
- „Tyn czas pieronym leci” – pedzioł wtoś we jednym filmie. I to je prowda! Czas leci jak pieron.
- 1930, Edward Jelyń, pamiyntnik
- Tak ôn potym tã łaskã mi zrobiył, co piyrsz rŏz dō mego szramu zajzdrzoł i mōwi mi: ô pierōnie, każeś już tam wlŏz?!
ôdmiana:
ôdmiana: pierōn | ||
---|---|---|
przipadek | liczba pojedynczŏ | liczba mnogŏ |
mianownik | pierōn | pierōny |
dopołniŏcz | pierōna | pierōnōw |
cylownik | pierōnowi | pierōnōm |
biernik | pierōn | pierōny |
nŏrzyndnik | pierōnym | pierōnami pz.: pierōnōma |
miyjscownik | pierōnie | pierōnach |
wołŏcz | pierōnie | pierōny |
uproszczōny zŏpis | ||
---|---|---|
przipadek | liczba pojedynczŏ | liczba mnogŏ |
mianownik | pierōn | pierōny |
dopołniŏcz | pierōna | pierōnōw |
cylownik | pierōnowi | pierōnōm |
biernik | pierōn | pierōny |
nŏrzyndnik | pierōnym | pierōnami pz.: pierōnōma |
miyjscownik | pierōnie | pierōnach |
wołŏcz | pierōnie | pierōny |
kolokacyje:
- jak pierōn, jak sto pierōnōw
synōnimy:
- grōm,
- gizd, chachar, chachŏr, buks, gizdōń, gizdŏk, rojber, ciesz. lagramyntnik, drach, chwant, chwanciŏrz, ciesz. rufijŏk, nicpotŏk, paskudnik, marcha, szerga
- pierzin, jerōn, sakramynt
Frazeologijŏ
Inksze jynzyki
- angelski: lightning, thunderbolt
- czeski: blesk
- francuski: foudre
- hiszpański: rayo, relámpago
- niymiecki: Blitz
- polski: piorun
- ruski: молния
Kategoryje:
- Słowa erbniynte z prasłowiańskigo
- Słowa erbniynte z praindoeuropejskigo
- Słowa, co pochodzōm z praindoeuropejskigo
- rzeczowniki rodzaju mynskigo rzeczowego
- Hasła ze przikładami z ôpowiadaniŏ Jyndrys
- Hasła ze przikładami ze zbioru Przednówek
- Hasła ze przikładami ze zbioru Dante i inksi
- Hasła ze przikładami ze zbioru Dialekt głogówecki
- Hasła ze przikładami z protokołōw sōndowych sōndu rozjymczego we krysie strzeleckim 1845-1938
- Hasła ze przikładami z ksiōnżki Bojki i Godki Śląskie
- Hasła ze przikładami z pamiyntnika ôd Edwarda Jelynia
- Synōnimy grōm
- Synōnimy gizd
- Synōnimy chachar
- Synōnimy chachŏr
- Synōnimy buks
- Synōnimy gizdōń
- Synōnimy gizdŏk
- Synōnimy rojber
- Synōnimy lagramyntnik
- Synōnimy drach
- Synōnimy chwant
- Synōnimy chwanciŏrz
- Synōnimy rufijŏk
- Synōnimy nicpotŏk
- Synōnimy paskudnik
- Synōnimy marcha
- Synōnimy szerga
- Synōnimy pierzin
- Synōnimy jerōn
- Synōnimy sakramynt
- Słownik minimum