by
Wykŏz treści
Etymologijŏ
Etymologijŏ do dodaniŏ.
Wymŏwa
AS: /by/
Partykuła
by partykuła
- Używanŏ do tworzyniŏ przipuszczyniŏ.
- 2014, Mirosław Syniawa, Dante i inksi
- Mie ôstowŏ mieć nadziejã, że w tych tumaczyniach je zatela życiŏ i niy sōm ône, jak by to pedzioł Robert Lowell, „podane na wysztopowane ptŏki”.
- Interesowało by mnie, czy to tak je naschfol, czy to był yny przypadek...
ôdmiana:
- bych, byś, by, by (my) / bychmy, byście, by
Spōjnik
by spōjnik
- Używany do ôkryslyniŏ cylu.
- 1984, Augustyn Halotta, Śląskie bery, bojki i opowiastki z dawnych lat
- a po drugie toch tyż ślimtoł skiż tego, bo byłech bardzo pragliwy, by jak nojprędzej poznać, co to jest te przonie i ta miłość.
- 1920, Kocynder
- Musiałach wyjść na świeży luft, by sie ochłodzić, i fuk, byłach u marynarza.
ôdmiana:
- bych, byś, by, by (my) / bychmy, byście, by
synōnimy:
Frazeologijŏ
- ani anioł by kōmuś nie wygodziōł
- ani by do tego nie kopnōńć
- ani by pies kawołka chleba ôd niego niy wziōn
- ani by tego na byczyj skōrze niy spisoł
- ani by tego na wołowyj skōrze niy spisoł
- ani by tego pies niy powōnioł
- ani Cygōn by tego niy chcioł
- bez kogoś by hawiyrnia niy szła
- krwie by sie na nim niy dorzazoł
- by cie czechmōn wziōn
- by to diŏsi wziyni
- by kogoś dziadzi wziyni
- ôn by i sōmiannym kōniym ujechoł
- by cie sto diŏchrōw wziyno
- by cie szlag trefiōł
- czechmani by cie zebrali
- czowiek by sie kołŏczym przebōd
- czowiek by sie papuciym przebōd
- czowiek by sie piyńściōm przebōd
- do ôgnia by za nim skoczōł
- ino diŏbli by wytrzimali
- rzŏdkim gōwnym by ich niy rozchlasnōł
- szkłym by sie zesroł ôd złości
- ślepy by uwidzioł
- to by był diŏbli figel
- to by jeszcze chybiało
- to by sie czowiek w rzić ugryz
- w rzici mōg by mu koły łōmać
- wilka by żeżroł
- za grejcar wesz by do Wiydnia zażynōł
- za grejcar wesz by po ścierniu gnoł
Inksze jynzyki
- angelski: (spōjnik) so that, to
- czeski: (partykuła) by (spōjnik) aby, ať, kéž, nechť
- francuski: (spōjnik) pour
- hiszpański: (spōjnik) para
- italijański: (spōjnik) per
- niymiecki: (spōjnik) damit, um… zu
- polski: (partykuła) by (spōjnik) by, żeby, aby
- ruski: (spōjnik) чтобы
- słowacki: (spōjnik) aby
- ukrajiński: (spōjnik) аби, би, щоб
