w

Ze SileSłownik
Idź do: nawigacyjŏ, szukej

Inksze formy

we, wy

Etymologijŏ

Ze prasłowiańskigo *vъ(n), ze praindoeuropejskigo *én.

Wymŏwa

AS: /f/, jak nastympne słowo zaczynŏ sie bezźwiyncznōm głoskōm, /v/, jak nastympne słowo zaczynŏ sie źwiyncznōm głoskōm, np.: /f/ Katowicach, /v/ Bytōmiu.

Przimiano

w przimianek

  1. Używane do ôkryślyniŏ, iże czynność sie dzieje abo rzecz je we postrzodku czegoś.
    • 1984, Augustyn Halotta, Śląskie bery, bojki i opowiastki z dawnych lat
    rozprawiały ło rabsikach, utopcach, smokach, diobłach i śmiertkach, strachach, zmorach i ryśkach, co w piecach siedzom, ale ino w kachlokach.
    • 1909, Paweł Marek, Ô zaklyntyj ksiynżnyj
    Ta zaklyntŏ ksiynżnŏ musiała spać zawsze w kościele w trōwle.
  2. Używane do ôkryślyniŏ rychtōnku.
    • 2014, Mirosław Syniawa, Dante i inksi
    W niebo wbiōł wejzdrzynie
    • 1932, Tekst gwarowy z Rudnika
    Jakbych go tak chlustła w pysk, toby mioł dość.
  3. Używane do ôkryślyniŏ sztandu.
    • 1937, Paweł Kubisz, Przednówek
    Polękali sie ludziska, / W strachu pydlóm w kąt dziywczyska!
    • 2015, Marcin Szewczyk, Silesia Noir
    wylozłech wartko na plac, durch w szoku.
  4. Używane do ôkryślyniŏ mustra na sztofie.
    • 2016, Rafał Szyma, Leanderka
    Dobre, weź se jōm. I ta w kwiŏtki – mŏsz recht, muster je fajny, dyskretny.
  5. Używane do ôkryślyniŏ, co ftoś mŏ ôblyczōne.
    • 1901, Lucjan Malinowski, Powieści ludu polskiego na Śląsku, cz. 2
    I tak przylecioł jedyn chłop ku niymu w galotach jyny a w koszuli
  6. Używane do ôkryślyniŏ rōmy czasu, co sie w nij coś zdarziło.
    • 2016, Robert Burns, Remember Tam O'Shanter's Mare, przekł. Mirosław Syniawa
    1500 egzymplŏrzy rozeszło sie w subskrybcyji, 500 Creech przedoł w dwa dni, a Burns zarobiōł na tym 400 fōntōw.
  7. Używane do ôkryślyniŏ czasu wydarzyniŏ.
    • 1930, Edward Jelyń, pamiyntnik
    I wiela razy matki niebogi za włosy smykoł, i wiela razy na dworze w nocy pokutowała, jak sie ôpiōł.
  8. Używane do ôkryślyniŏ liczby abo wielości.
    • 2016, Robert Burns, Remember Tam O'Shanter's Mare, przekł. Mirosław Syniawa
    Ôstatni rŏz za jego życiŏ Creech wydoł jego wiersze w roku 1793 w dwōch tōmach (237 i 283 strōny).

składnia:

  1. w + N.
  2. w + B.
  3. w + N.
  4. w + B.
  5. w + N.
  6. w + B.
  7. w + N.
  8. w + N.

kolokacyje:

  1. w piecu, w kachlŏku, w dōma
  2. w ôczy, w gymbã
  1. w brylach, w krōtkich galŏtkach
  2. w jedyn dziyń, w minutã
  3. w pyńdziałek, w piōntek, w sobotã
  4. w trzech akapitach

synōnimy:

  1. bez, do
  1. bez
  1. na

antōnimy:

  1. poza

frazeologijŏ:

jak Wilijŏ w mŏju trefi, dostać w pysk, dostać w gymbã, dostać w kalfas, dziyń w dziyń, ważny jak magiwyrfel w zupie, jak nagi w pokrziwach, jak sagi w pokrziwach

Inksze jynzyki

  • angelski: at, in, into
  • czeski: v, ve, do
  • francuski: dans, en
  • hiszpański: en, dentro de
  • italijański: a, di, in
  • niymiecki: an, auf, in
  • polski: w, we, do
  • ruski: в
  • słowacki: v, vo, do
  • ukrajiński: в, у