rozum

Etymologijŏ

Ze prasłowiańskigo *orzumъ.

Wymŏwa

AS: [rozũm]

Rzeczownik

rozum rodzaj mynski rzeczowy

1. talynt ludzkigo usōndku do ôperowaniŏ abstrakcyjnymi figurami abo talynt analitycznego myślyniŏ
   • 2011, Alojzy Lysko, Duchy Wojny: W objęciach śmierci

   Taki człek otympiały, że niy panuje już nad swym rozumym.

   • 1937, Reinhold Olesch, Die Slavischen Dialekte Oberschlesiens

   Ale tak jedno dziewuszysko, co mi sie to podobało, jakech rozumu ftedy ani niy mioł, to ech niy zapisoł, bōł żech tam tak strzeloł ôkym pō niyj to ôn tyż pod też potyn dostoł.

ôdmiana:

ôdmiana: rozum
przipadek	liczba pojedynczŏ	liczba mnogŏ
mianownik	rozum	rozumy
dopołniŏcz	rozumu	rozumōw
cylownik	rozumowi	rozumōm
biernik	rozum	rozumy
nŏrzyndnik	rozumym	rozumami pz.: rozumōma
miyjscownik	rozumie	rozumach
wołŏcz	rozumie	rozumy

uproszczōny zŏpis
przipadek	liczba pojedynczŏ	liczba mnogŏ
mianownik	rozum	rozumy
dopołniŏcz	rozumu	rozumōw
cylownik	rozumowi	rozumōm
biernik	rozum	rozumy
nŏrzyndnik	rozumym	rozumami pz.: rozumōma
miyjscownik	rozumie	rozumach
wołŏcz	rozumie	rozumy

kolokacyje:

• mieć rozum

synōnimy:

1. usōndek, mōndrość

Frazeologijŏ

• być szaśniōnym bez rozum
• kaj ôn miał rozum
• kidnōńć kōmuś na rozum
• mieć rozum
• mieć cielyncy rozum
• mieć krōtki rozum
• mieć rozum w gowie
• mieć swōj rozum
• na chopski rozum
• na mōj rozum
• na rozum powiedzieć
• po rozum do gowy
• przichodzić ô rozum
• rozum kogoś ôdchodzi
• rozum stracić

Inksze jynzyki

• angelski: reason
• czeski: rozum
• francuski: intelligence, esprit, raison
• hiszpański: entendimiento, razón
• niymiecki: Verstand
• polski: rozum
• ruski: разум, ум