stary

Ze SileSłownik
Idź do: nawigacyjŏ, szukej

Etymologijŏ

Ze prasłowiańskigo *starъ, ze prabałtosłowiańskigo *stāˀras, ze praindoeuropejskigo *steh₂-ro-

Wymŏwa

AS: [stary]

Przimiotnik

stary przimiotnik

  1. ô kimś abo czymś, co istnieje ôd relatywnie dugigo czasu
    • 1930, Edward Jelyń, pamiyntnik
    A ci strykowie już byli starzi, tōż nigdy skōrek z chleba nie jedli, bo byli bez zymbōw, tak jak jŏ dzisiej.
  2. ô czymś, co już niyma nowe
    • 2017, Charles Dickens, Godniŏ Pieśń, przekł. Grzegorz Kulik
    Starŏ ôsłōna do kōminka, stare strzewiki, dwa kosze na ryby, sztynder na waszpek ze trzyma nogami i grzebŏk.
  3. taki, co istniyje abo żyje ôd ôkryślōnego czasu
    • 1911, Paweł Marek, Ô czowieku, co bōł diŏbłōm przedany
    Synek, sześ rokōw już stary, krziczoł ucieszōny: „Tatulku, tatulku!”
  4. były, niyaktualny
    • 1921, Kocynder
    Byłech wczora w parku obejrzeć jak wyglądają olejandry, a tu trzy moje stare libsty idą aleją.
  5. znōmy ôd dŏwna i durch aktualny
    • 2008, Alojzy Lysko, Duchy Wojny: W koszarach pod szczytami Alp
    – Dlo wos, młodych przesądy – odpedzieli ji Matka – dlo nos stare prowdy.
  6. taki, co mŏ sroge doświadczynie
    • 2017, Marcin Melon, Umrzik we szranku
    W tym czasie szoł tamtyndy niyjaki Szmajda, tyż stary rabsik, ino taki, kery krod na włosno rynka.
  7. niyświyży
    • 2009, Gazeta Ustrońska
    Nó, a resztki z łobiadu jy pies, zaś stary chlyb dowóm kuróm — u mnie sie nic z jedzynio do śmieci nie wyciepuje.
  8. nojstarszy we jakijś familiji
    • 1984, Augustyn Halotta, Śląskie bery, bojki i opowiastki z dawnych lat
    Są to: Ciotka Klachula, Starzyk i stary Parczyk.

ôdmiana:

ôdmiana: stary
przipadek liczba pojedynczŏ liczba mnogŏ
môs/mzw mrz ż n môs nmôs
mianownik stary starŏ stare starzi stare
dopołniŏcz starego staryj starego starych
cylownik starymu staryj starymu starym
biernik starego stary starõ stary starych stare
nŏrzyndnik starym starōm starym starymi
miyjscownik starym staryj starym starych
wołŏcz stary starŏ stare stari stare
ôdmiana: wyższy stopiyń
przipadek liczba pojedynczŏ liczba mnogŏ
môs/mzw mrz ż n môs nmôs
mianownik starszy starszŏ starsze starsi starsze
dopołniŏcz starszego starszyj starszego starszych
cylownik starszymu starszyj starszymu starszym
biernik starszego starszy starszõ starszy starszych starsze
nŏrzyndnik starszym starszōm starszym starszymi
miyjscownik starszym starszyj starszym starszych
wołŏcz starszy starszŏ starsze starsi starsze
ôdmiana: nojwyższy stopiyń
przipadek liczba pojedynczŏ liczba mnogŏ
môs/mzw mrz ż n môs nmôs
mianownik nojstarszy nojstarszŏ nojstarsze nojstarsi nojstarsze
dopołniŏcz nojstarszego nojstarszyj nojstarszego nojstarszych
cylownik nojstarszymu nojstarszyj nojstarszymu nojstarszym
biernik nojstarszego nojstarszy nojstarszõ nojstarszy nojstarszych nojstarsze
nŏrzyndnik nojstarszym nojstarszōm nojstarszym nojstarszymi
miyjscownik nojstarszym nojstarszyj nojstarszym nojstarszych
wołŏcz nojstarszy nojstarszŏ nojstarsze nojstarsi nojstarsze


kolokacyje:

być [wielaś] lŏt stary

synōnimy:

  1. syńdziwy, niymody
  1. były

antōnimy:

  1. mody
  2. nowy
  1. nowy
  1. świyży
  2. mody

Frazeologijŏ

Inksze jynzyki

  • angelski: expire, old, stale
  • czeski: starý
  • francuski: vieil, vieux
  • hiszpański: antiguo, viejo
  • italijański: anziano, attempato, vecchio
  • niymiecki: alt
  • polski: stary
  • ruski: старый
  • słowacki: starý
  • ukrajiński: старий

Rzeczownik

stary rodzaj mynski rzeczowy

  1. mōnż
    • 1957, Stanisław Ligoń, Bery i bojki śląskie
    Mój stary ledwo zipoł, taki był chory, a jakech się do niego zabrała, zarozki wydobrzoł.

Inksze jynzyki

  • angelski: husband
  • czeski: manžel, muž, choť
  • francuski: mari, époux
  • hiszpański: marido, esposo
  • italijański: marito
  • niymiecki: Ehemann, Ehegatte
  • polski: mąż
  • ruski: муж, супру́г
  • słowacki: manžel, muž
  • ukrajiński: муж, чоловік