eli

Etymologijŏ

Etymologijŏ do dodaniŏ.

Wymŏwa

AS: [elʹi]

Spōjnik

eli spōjnik

1. używany do ôtwiyraniŏ zdaniŏ podrzyndnego ô naturze pytaniŏ
   • 2017, Marcin Melon, Umrzik we szranku

   Kuknōł na dynkmal wylynkany, eli niy pōmylōł raje.

   • Tygodnik Regionalny Nowiny

   Mama mi dugi czos niy wierziła, a jak żech cosikej pedziała, to mie sie sztyjc pytała, eli se szpasów niy robia.

2. używany do ôtwiyraniŏ zdań podrzyndnych, co ôkryślajōm warōnek zajściŏ zdarzyniŏ ze głōwnego zdaniŏ
   • 1901, Lucjan Malinowski, Powieści ludu polskiego na Śląsku, cz. 2

   Kmoterku, to wōm wszycko darujymy, eli nŏs po niemiecky nauczycie.

uwŏgi:

1. Słowo eli niy funguje we takij samyj formie jak słowo czy we polskim jynzyku. Idzie go używać za spōjnik jak we przikładach wyżyj, ale niy idzie go używać za partykułã:

• Dobry... Eli tukej miyszko pani Edeltraud Piōntek abo Freitag? — „Kōmisorz Hanusik i Sznupok”, Mŏrcin Melōn.

To je felerne zdanie, bo we ślōnskim jynzyku niy budujymy pytań tak jak po polsku:

• Dobry... Czy tutaj mieszka pani Edeltraud Piōntek albo Freitag?

Po ślōnsku stawiōmy pytania bez inwersyjõ:

• Dobry... miyszko tukej pani Edeltraud Piōntek abo Freitag?

Abo ôdpednio intōnujymy cołke zdanie ze naciskym na słowo, co nos nojbarzij interesuje:

• Dobry... tukej miyszko pani Edeltraud Piōntek abo Freitag?

2. Niy używōmy tyż słowa eli, jak gŏdōmy ô alternatywach:

• Prosto mo być ôna, eli ôkrōngło? Jakeś kryki mo mieć eli daszki? — „Pŏciŏrek ślōnskigo szrajbera”, Wachtyrz.eu

Ino słowym abo mogymy budować take zdania:

• Prosto mo być ôna, abo ôkrōngło? Jakeś kryki mo mieć abo daszki?

synōnimy:

1. jeźli, ejźli, jeli, jesi, jeźli
2. jeźli, ejźli, jeli, jesi, jeźli, dy, gdy, jak

Inksze jynzyki

• angelski: if
• czeski: do dodaniŏ
• francuski: do dodaniŏ
• hiszpański: do dodaniŏ
• niymiecki: ob
• polski: czy
• ruski: do dodaniŏ