gwara

Etymologijŏ

Ôd prasłowiańskigo *govorъ, ôd prabałtosłowiańskigo *gawaras, praindoeuropejskigo *gowH-oro-s. Pokrewne m.in. ze gwarzić, gwar, polskim gaworzyć, ruskimi го́вор (gowor) i говори́ть (goworítʹ), serbo-chorwackim govòriti, czeskimi hovořit i hovor.

Wymŏwa

AS: [gvara]

Rzeczownik

gwara rodzaj żyński

1. (lingwistyka) terytorialnŏ ôdmiana jynzyka
   • 2014, Mirosław Syniawa, Dante i inksi

   i miyndzy klopsztangōm i hasiŏkym? Możno to sie dobrze przedŏwŏ na roztōmajtych „kōnkursach ślōnskij gwary”, ale je to tyż powrōz, kery sie bydzie zaciskoł tak dugo, aż kejś tã naszã kultura udŏwi.

   • oschl.wordpress.com

   Mōj piyrszy dykcjōnŏrz ślōnskij gŏdki to bōł „Mały słownik gwary Górnego Śląska”, tyn z familŏkiym na ôbkłŏdce. Tyn ci bōł ale popularny!

   • 1947, Gawędy Stacha Kropiciela, Gość Niedzielny

   A wiem, że Cieszyniocy radziby zaś coś poczytali w tej jeich gwarze.

2. (potoczne, pejoratywne) ślōnski jynzyk
   • forum.gazeta.pl

   bez naszyj gwary wartko sie zatracymy i przepadniy cołko nasza kultura.

3. głos, wymŏwa
   • 1945, Gawędy Stacha Kropiciela, Gość Niedzielny

   Chnet sami młodzi księżoszkowie kozania głosili, ale gwara mieli, że na mila ich było słychać!

ôdmiana:

ôdmiana: gwara
przipadek	liczba pojedynczŏ	liczba mnogŏ
mianownik	gwara	gwary
dopołniŏcz	gwary	gwar
cylownik	gwarze	gwarōm
biernik	gwarã	gwar
nŏrzyndnik	gwarōm	gwarami pz.: gwarōma
miyjscownik	gwarze	gwarach
wołŏcz	gwaro	gwary

uproszczōny zŏpis
przipadek	liczba pojedynczŏ	liczba mnogŏ
mianownik	gwara	gwary
dopołniŏcz	gwary	gwar
cylownik	gwarze	gwarōm
biernik	gwara	gwar
nŏrzyndnik	gwarōm	gwarami pz.: gwarōma
miyjscownik	gwarze	gwarach
wołŏcz	gwaro	gwary

uwŏgi:

Termin gwara we syńsie cołki ślōnski jynzyk je corŏz czyńścij widziany za pejoratywny. Je to efekt rozmajtych problymōw, co z nich nojważniyjszy zdŏwŏ sie brak prestiżu etykety gwara. To przinosi ôdchodzynie ludzi do inkszych lektōw. Dobrze je beztōż używać terminōw barzij neutralnych abo prestiżowych: mŏwa, gŏdka, etnolekt, dialekt, lekt, abo jynzyk.

kolokacyje:

1. gwara cieszyńskŏ, gwara ślōnskŏ

synōnimy:

1. mŏwa, gŏdka, etnolekt, dialekt, lekt
2. gŏdka, ślōnski jynzyk, ślōnskŏ gŏdka
3. głos, wymŏwa

antōnimy:

1. jynzyk

Inksze jynzyki

• angelski: dialect, patois, subdialect
• czeski: dialekt, nářečí
• francuski: parler
• hiszpański: argot, dialecto, habla, jerga
• niymiecki: Mundart
• polski: gwara
• ruski: говор