a

Etymologijŏ

Ze prasłowiańskigo *a, ze prabałtosłowiańskigo *ō, ze praindoeuropejskigo *(h₁)ōd

Wymŏwa

AS: /a/

Spōjnik

a spōjnik

1. Używany do dodŏwaniŏ dalszych informacyji do tego co już było pedziano.
   • 1984, Augustyn Halotta, Śląskie bery, bojki i opowiastki z dawnych lat

   bo trza wom wiedzieć, że jak wesele, to musiało tyż być wiano, a w tym wianie na piyrszym miejscu musiała być rubo pierzyna z gęsiego piyrzo.

   • 1976, Brunon Strzałka, Bojki i Godki Śląskie

   Ale downiej wody w tym Postrzedniku było moc a szczuki i kapry to tam były telkie jak mietły.

2. Używany do przedstawiyniŏ przeciwności.
   • 2010, Alojzy Lysko, Duchy Wojny: W okopach frontu wschodniego

   Tu sie ludzie sami mordujom, bo tyn taki a tyn owaki, tyn to robił, a tyn niy chcioł robić.

3. Używany do pokazowaniŏ, iże coś z czegoś wynikŏ.
   • 1921, Kocynder

   godoł do Wilusia, ktory tam stoi z gipsu i tak godoł i płakoł nad jego biedą, a wszyjscy mu kiwali

4. Używany do eklerowaniŏ.
   • 2017, Charles Dickens, Godniŏ Pieśń, przekł. Grzegorz Kulik

   Noc sie wartko skōńczy, a to je ważny czas dō mie. Kludź, duchu!

synōnimy:

1. i
2. ale, nale
3. tōż

frazeologijŏ:

durch a ciyngym, fest a fest, mieć gymbã krew a mlyko, ôd a do zet, mieć ôko z knefla, mieć ôczy z knefla, mieć ôwiynziõ nutã a cielyncy bek, sam a haw, sam a tam, tam a sam, tam a nazŏd, tyś je gupi, a z dōmu ci niy piszōm, z czŏrnego robić biołe, a z biołego czŏrne, zbier sie swoje pieczki, a ciōng

Partykuła

a partykuła

1. Używanŏ do zmocniyniŏ tego, co sie gŏdŏ.
   • 2017, Gotyk w godce. Jednoaktówki po śląsku

   A padałach, coby niy otwiyrać…

synōnimy:

1. no

Wykrziknik

a wykrziknik

1. Używany do pokŏzaniŏ rozmajtych ymocyji: zeszterowaniŏ, rezygnacyje, ale tyż zadowolyniŏ.
   • 1954, Jōzef Dobis Na roli, we Polskie teksty gwarowe z ilustracją dźwiękową

   Już sie tote lato skōńczyło nōm jŏ ci powiã ale nŏs jeszczy robota cekŏ na polu. A! Nie jes tak lekō.

   • ojgyn.blogspot.com

   – A! To trza bóło zarôzki tak gôdać!!!

synōnimy:

1. ach

Inksze jynzyki

• angelski: (spōjnik) and, (wykrziknik) oh
• czeski: (spōjnik) a (wykrziknik) ách
• francuski: (spōjnik) et, (wykrziknik) oh
• hiszpański: (spōjnik) y, e (wykrziknik) oh, ai
• italijański: (spōjnik) e, ed (wykrziknik) oh, ai
• niymiecki: (spōjnik) und (wykrziknik) ach
• polski: (spōjnik) a (wykrziknik) ach, och
• ruski: (spōjnik) а (wykrziknik) о, ой, ах, ох
• słowacki: (spōjnik) a (wykrziknik) ach
• ukrajiński: (spōjnik) а