przodek

Etymologijŏ

Ze prasłowiańskigo *perdъ.

Wymŏwa

AS: [pšodek]

Rzeczownik

przodek rodzaj mynski rzeczowy

1. part frōntowy
   • 1964, Feliks Pluta, Dialekt głogówecki

   Toch była takōm dzieuchōm, to tukej na przodku, jŏch, my tukej miyszkały z matkōm na zadku, dzie tera miyszkōmy. A na przodku tam bōł gospodŏrz.

   • 1984, Augustyn Halotta, Śląskie bery, bojki i opowiastki z dawnych lat

   Rycerz jechoł na samym przodku na łognistym łogierze i rozglądoł sie co chwila, aby nie zmylić drogi.

2. (bergmaństwo) tajla sztreki, co w nij trwŏ fedrōnek
   • 1984, Augustyn Halotta, Śląskie bery, bojki i opowiastki z dawnych lat

   Postali trocha na podszybiu, kaj było dużo świyżego luftu do czasu aże sie przodek łod smrodów łoczyści, wzięli do kloteczki drugiego ptoszka i we dwójka poszli zbadać cało sztreka.

   • 1976, Brunon Strzałka, Bojki i Godki Śląskie

   Jak my go wyciōngli i uszli poram krokōw, to jak potym tōmpło, to cołki przodek zasuło.

3. ôsoba we familiji, co ftoś sie ôd nij wywodzi
   • 1901, Lucjan Malinowski, Powieści ludu polskiego na Śląsku, cz. 2

   Tu sōm wasi przodkowie w miechu, co te piyniōndze znŏdli w piwnicy.

   • 1921, Kocynder

   Juz tysiąc lot temu, jak nasi przodkowie tu łobolali pogańskich bożków i topili ich w rzykach.

ôdmiana:

ôdmiana: przodek
przipadek	liczba pojedynczŏ	liczba mnogŏ
mianownik	przodek	przodki
dopołniŏcz	przodka	przodkōw
cylownik	przodkowi	przodkōm
biernik	przodek	przodki
nŏrzyndnik	przodkym	przodkami pz.: przodkōma
miyjscownik	przodku	przodkach
wołŏcz	przodku	przodki

uproszczōny zŏpis
przipadek	liczba pojedynczŏ	liczba mnogŏ
mianownik	przodek	przodki
dopołniŏcz	przodka	przodkōw
cylownik	przodkowi	przodkōm
biernik	przodek	przodki
nŏrzyndnik	przodkym	przodkami pz.: przodkōma
miyjscownik	przodku	przodkach
wołŏcz	przodku	przodki

synōnimy:

1. frōnt

Inksze jynzyki

• angelski: face, fore, front, head
• czeski: před, předek
• francuski: avant, devant, front
• hiszpański: delantera, antepasado
• niymiecki: Vorfahr, Frontseite, Vorderseite
• polski: przód, przodek
• ruski: перед