eli: Porōwnanie wersyji

Ze SileSłownik
Idź do: nawigacyjŏ, szukej
(Stworzōnŏ nowõ strōnã: "===Etymologijŏ=== {{braketym}} ===Wymŏwa=== {{as|'''e'''lʹi}} ===Spōjnik=== '''eli''' {{spōjnik}} # używany do ôtwiyraniŏ zdaniŏ podrzyndnego ô naturze...")
 
 
Linijŏ 14: Linijŏ 14:
 
#* {{Nowiny}}
 
#* {{Nowiny}}
 
#: ''Mama mi dugi czos niy wierziła, a jak żech cosikej pedziała, to mie sie sztyjc pytała, '''eli''' se szpasów niy robia.''
 
#: ''Mama mi dugi czos niy wierziła, a jak żech cosikej pedziała, to mie sie sztyjc pytała, '''eli''' se szpasów niy robia.''
 +
# używany do ôtwiyraniŏ zdań podrzyndnych, co ôkryślajōm warōnek zajściŏ zdarzyniŏ ze głōwnego zdaniŏ
 +
#* {{Malinowski2}}
 +
#: ''Kmoterku, to wōm wszycko darujymy, eli nŏs po niemiecky nauczycie.''
  
 
'''uwŏgi:'''
 
'''uwŏgi:'''
Linijŏ 32: Linijŏ 35:
 
'''synōnimy:'''
 
'''synōnimy:'''
  
# {{syn|jeźli}}, {{syn|ejźli}}, {{syn|jeli}}, {{syn|eźli}}
+
# {{syn|jeźli}}, {{syn|ejźli}}, {{syn|jeli}}, {{syn|jesi}}, {{syn|jeźli}}
 +
# {{syn|jeźli}}, {{syn|ejźli}}, {{syn|jeli}}, {{syn|jesi}}, {{syn|jeźli}}, {{syn|dy}}, {{syn|gdy}}, {{syn|jak}}
  
 
===Inksze jynzyki===
 
===Inksze jynzyki===

Teroźnŏ wersyjŏ na dziyń 15:04, 29 lip 2020

Etymologijŏ

Etymologijŏ do dodaniŏ.

Wymŏwa

AS: [elʹi]

Spōjnik

eli spōjnik

  1. używany do ôtwiyraniŏ zdaniŏ podrzyndnego ô naturze pytaniŏ
    • 2017, Marcin Melon, Umrzik we szranku
    Kuknōł na dynkmal wylynkany, eli niy pōmylōł raje.
    • Tygodnik Regionalny Nowiny
    Mama mi dugi czos niy wierziła, a jak żech cosikej pedziała, to mie sie sztyjc pytała, eli se szpasów niy robia.
  2. używany do ôtwiyraniŏ zdań podrzyndnych, co ôkryślajōm warōnek zajściŏ zdarzyniŏ ze głōwnego zdaniŏ
    • 1901, Lucjan Malinowski, Powieści ludu polskiego na Śląsku, cz. 2
    Kmoterku, to wōm wszycko darujymy, eli nŏs po niemiecky nauczycie.

uwŏgi:

1. Słowo eli niy funguje we takij samyj formie jak słowo czy we polskim jynzyku. Idzie go używać za spōjnik jak we przikładach wyżyj, ale niy idzie go używać za partykułã:

  • Dobry... Eli tukej miyszko pani Edeltraud Piōntek abo Freitag? — „Kōmisorz Hanusik i Sznupok”, Mŏrcin Melōn.
To je felerne zdanie, bo we ślōnskim jynzyku niy budujymy pytań tak jak po polsku:
  • Dobry... Czy tutaj mieszka pani Edeltraud Piōntek albo Freitag?
Po ślōnsku stawiōmy pytania bez inwersyjõ:
  • Dobry... miyszko tukej pani Edeltraud Piōntek abo Freitag?
Abo ôdpednio intōnujymy cołke zdanie ze naciskym na słowo, co nos nojbarzij interesuje:
  • Dobry... tukej miyszko pani Edeltraud Piōntek abo Freitag?

2. Niy używōmy tyż słowa eli, jak gŏdōmy ô alternatywach:

  • Prosto mo być ôna, eli ôkrōngło? Jakeś kryki mo mieć eli daszki? — „Pŏciŏrek ślōnskigo szrajbera”, Wachtyrz.eu
Ino słowym abo mogymy budować take zdania:
  • Prosto mo być ôna, abo ôkrōngło? Jakeś kryki mo mieć abo daszki?

synōnimy:

  1. jeźli, ejźli, jeli, jesi, jeźli
  2. jeźli, ejźli, jeli, jesi, jeźli, dy, gdy, jak

Inksze jynzyki

  • angelski: if
  • czeski: do dodaniŏ
  • francuski: do dodaniŏ
  • hiszpański: do dodaniŏ
  • niymiecki: ob
  • polski: czy
  • ruski: do dodaniŏ