czas: Porōwnanie wersyji
(→Frazeologijŏ) |
|||
| (Niy sōm pokŏzane 4 postrzednie wersyje ôd tego samego używŏcza) | |||
| Linijŏ 19: | Linijŏ 19: | ||
#* {{Malinowski2}} | #* {{Malinowski2}} | ||
#: ''cobych nie musioł piechty chodzić bo i tam ludzie niy majōm wody a '''czasu''' mi brachuje'' | #: ''cobych nie musioł piechty chodzić bo i tam ludzie niy majōm wody a '''czasu''' mi brachuje'' | ||
| − | # {{et|gramatyka|lingwistyka | + | # {{et|gramatyka|lingwistyka}} Forma czasownika, co ôdrōżniŏ, kedy sie zdarzŏ czynność abo sztand. |
#* {{Wachtyrz|2018}} | #* {{Wachtyrz|2018}} | ||
#: '''''Czas''' przeszły ze kōńcōwkōm -ch: alechmy uczynili (Woźniki 1558), budowałech (Tarnowske Gōry 1579).'' | #: '''''Czas''' przeszły ze kōńcōwkōm -ch: alechmy uczynili (Woźniki 1558), budowałech (Tarnowske Gōry 1579).'' | ||
# Miara regiōnalno czasu, systym używany we jakimś miyjscu. | # Miara regiōnalno czasu, systym używany we jakimś miyjscu. | ||
| + | #* {{prziklod}} | ||
| + | # {{et|meteorologijŏ}} tymczasowy sztand atmosfery | ||
| + | #* {{Wachtyrz|2018}} | ||
| + | #: ''Jak bydzie dobry '''czas''', to na jesiyń ziymiarstwo obrodzi.'' | ||
| + | # {{et|fizjologijŏ}} mynstruacyjŏ | ||
| + | #* {{prziklod}} | ||
'''ôdmiana:''' | '''ôdmiana:''' | ||
| Linijŏ 48: | Linijŏ 54: | ||
'''synōnimy:''' | '''synōnimy:''' | ||
| − | # | + | # {{syn|czŏs}} |
| − | # | + | # {{syn|chwila}}, {{syn|czŏs}}, {{syn|mōmynt}}, {{syn|pora}} |
| − | # | + | # {{syn|czŏs}} |
| − | # | + | # {{syn|czŏs}} |
| − | # | + | # {{syn|czŏs}} |
| + | # {{syn|pogoda}}, {{syn|czŏs}} | ||
| + | # {{syn|mynstruacyjŏ}} | ||
===Frazeologijŏ=== | ===Frazeologijŏ=== | ||
| Linijŏ 148: | Linijŏ 156: | ||
===Inksze jynzyki=== | ===Inksze jynzyki=== | ||
| − | * angelski: tense, time | + | * angelski: tense, time, weather, menstruation, period |
| − | * czeski: čas | + | * czeski: čas, počasí, měsíčky, menstruace |
| − | * francuski: temps | + | * francuski: temps, ragles, menstrues |
| − | * hiszpański: tiempo | + | * hiszpański: tiempo, regla, menstruación |
| − | + | * niymiecki: Tempus, Zeit, Zeitform, Wetter, Monatsblutung, Menstruation | |
| − | * niymiecki: Tempus, Zeit, Zeitform | + | * polski: czas, pogoda, okres, miesiączka |
| − | * polski: czas | + | * ruski: время, менструация, регулы |
| − | * ruski: время | ||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoryjŏ: Alfabetyczny indeks haseł]] | [[Kategoryjŏ: Alfabetyczny indeks haseł]] | ||
[[Kategoryjŏ: Słownik minimum]] | [[Kategoryjŏ: Słownik minimum]] | ||
Teroźnŏ wersyjŏ na dziyń 10:31, 13 siy 2020
Wykŏz treści
Etymologijŏ
Ze prasłowiańskigo *časъ, za prabałtosłowiańskigo *keʔs-, ze praindoeuropejskigo *kʷeh₁s-
Wymŏwa
AS: [čas]
Rzeczownik
czas rodzaj mynski rzeczowy
- Ciōngły postymp do prziszłości, co w nim terŏźne zdarzynia przechodzōm do przeszłości.
- 1928, Gawędy Stacha Kropiciela, Gość Niedzielny
- Ktoby se pomyśloł, że tak prędko ten czas ucieko, niedowno przecież ta straszno bataljo światowo się skończyła, a tu kalendorz mówi, że to już dziesięć lot temu.
- chwila, mōmynt
- 1984, Augustyn Halotta, Śląskie bery, bojki i opowiastki z dawnych lat
- To tyż we wszystkich familokach baby gęsi chowały, aby jak czas przyjdzie, było piyrze i mięso.
- trwanie, dugość czasu
- 1901, Lucjan Malinowski, Powieści ludu polskiego na Śląsku, cz. 2
- cobych nie musioł piechty chodzić bo i tam ludzie niy majōm wody a czasu mi brachuje
- (gramatyka, lingwistyka) Forma czasownika, co ôdrōżniŏ, kedy sie zdarzŏ czynność abo sztand.
- 2018, Wachtyrz
- Czas przeszły ze kōńcōwkōm -ch: alechmy uczynili (Woźniki 1558), budowałech (Tarnowske Gōry 1579).
- Miara regiōnalno czasu, systym używany we jakimś miyjscu.
- (potrzebny przikłŏd)
- (meteorologijŏ) tymczasowy sztand atmosfery
- 2018, Wachtyrz
- Jak bydzie dobry czas, to na jesiyń ziymiarstwo obrodzi.
- (fizjologijŏ) mynstruacyjŏ
- (potrzebny przikłŏd)
ôdmiana:
| ôdmiana: czas | ||
|---|---|---|
| przipadek | liczba pojedynczŏ | liczba mnogŏ |
| mianownik | czas | czasy |
| dopołniŏcz | czasu | czasōw |
| cylownik | czasowi | czasōm |
| biernik | czas | czasy |
| nŏrzyndnik | czasym | czasami pz.: czasōma |
| miyjscownik | czasie | czasach |
| wołŏcz | czasie | czasy |
| uproszczōny zŏpis | ||
|---|---|---|
| przipadek | liczba pojedynczŏ | liczba mnogŏ |
| mianownik | czas | czasy |
| dopołniŏcz | czasu | czasōw |
| cylownik | czasowi | czasōm |
| biernik | czas | czasy |
| nŏrzyndnik | czasym | czasami pz.: czasōma |
| miyjscownik | czasie | czasach |
| wołŏcz | czasie | czasy |
kolokacyje:
czas zimowy, czas latowy, mieć czas, tracić czas
synōnimy:
Frazeologijŏ
- bez tyn czas
- cołki czas
- cały czas
- co jakiś czas
- czas je kōmuś
- czas na coś
- czas ôd czasu
- dŏwnych czasōw
- dŏwnymi czasy
- dugi czas
- duge czasy
- do tego a tego czasu
- do tego czasu
- jak i czasym
- jakiś czas
- jedyn czas
- jednego czasu
- je wielki czas
- już czas
- kela czasym
- mieć czas
- mieć swōj czas
- mieć wagōn czasu
- mieć wysrane czasy
- miyndzy tym czasym
- na czas
- na czasie
- na kogoś już czas
- niy mieć czasu
- niy na czasie
- ôd czasu do czasu
- ôd niypamiyntnych czasōw
- ôd piyrwyjszych czasōw
- ôd tego czasu
- ôd tych czasōw
- ôkradać ô czas Pana Boga
- ôstatnim czasym
- ô tym czasie
- pŏrã czas
- pŏrã czasōw
- pewiyn czas
- piyrwyjsze czasy
- piyrszy czas
- po czasie
- przed czasym
- przed tym czasym
- bez cołki czas
- bez czas
- bez kilka czasōw
- przi czasie
- przidzie na coś czas
- prziś na czas
- rŏz za czas
- rŏz za kela
- rŏz za czas
- rŏz za świynty czas
- siyła je na czasie?
- stracić swōj czas
- swego czasu
- szkoda czasu na coś
- take czasy
- tego czasu
- tyn czas
- tyle czasy
- uwinōńć sie z robotōm na czas
- w czas
- w dŏwnych czasach
- wiela (je) na czasie?
- w ôstatnim czasie
- w starodŏwnych czasach
- w tamtych czasach
- w tych czasach
- w tym czasie
- za austryjackich czasōw
- zabić czas
- za czasym
- za czyjichś czasōw
- za dŏwnych czasōw
- za jakiś czas
- za niyduge czasy
- za niykery czas
- za tyn czas
- za wszyjske czasy
- z biegym czasu
- z czasym
- z dŏwnych czasōw
- zimowym czasym
- zmudzić czas przi czymś
Inksze jynzyki
- angelski: tense, time, weather, menstruation, period
- czeski: čas, počasí, měsíčky, menstruace
- francuski: temps, ragles, menstrues
- hiszpański: tiempo, regla, menstruación
- niymiecki: Tempus, Zeit, Zeitform, Wetter, Monatsblutung, Menstruation
- polski: czas, pogoda, okres, miesiączka
- ruski: время, менструация, регулы
Kategoryje:
- Słowa erbniynte z prasłowiańskigo
- Słowa erbniynte z prabałtosłowiańskigo
- Słowa erbniynte z praindoeuropejskigo
- rzeczowniki rodzaju mynskigo rzeczowego
- Hasła ze przikładami z Gościa Niedzielnego
- Hasła ze przikładami z ksiōnżki Śląskie bery, bojki i opowiastki z dawnych lat
- Hasła ze przikładami z Powieści ludu polskiego na Śląsku, cz. 2
- gramatyka
- lingwistyka
- Hasła ze przikładami z portalu Wachtyrz.eu
- meteorologijŏ
- fizjologijŏ
- Synōnimy czŏs
- Synōnimy chwila
- Synōnimy mōmynt
- Synōnimy pora
- Synōnimy pogoda
- Synōnimy mynstruacyjŏ
- Słownik minimum
