czas: Porōwnanie wersyji

Ze SileSłownik
Idź do: nawigacyjŏ, szukej
(Rzeczownik)
(Rzeczownik)
Linijŏ 27: Linijŏ 27:
 
#* {{Wachtyrz|2018}}
 
#* {{Wachtyrz|2018}}
 
#: ''Jak bydzie dobry '''czas''', to na jesiyń  ziymiarstwo obrodzi.''
 
#: ''Jak bydzie dobry '''czas''', to na jesiyń  ziymiarstwo obrodzi.''
 +
# {{et|fizjologijŏ}} mynstruacyjŏ
 +
#* {{prziklod}}
  
 
'''ôdmiana:'''
 
'''ôdmiana:'''

Wersyjŏ ze dnia 10:25, 13 siy 2020

Etymologijŏ

Ze prasłowiańskigo *časъ, za prabałtosłowiańskigo *keʔs-, ze praindoeuropejskigo *kʷeh₁s-

Wymŏwa

AS: [čas]

Rzeczownik

czas rodzaj mynski rzeczowy

  1. Ciōngły postymp do prziszłości, co w nim terŏźne zdarzynia przechodzōm do przeszłości.
    • 1928, Gawędy Stacha Kropiciela, Gość Niedzielny
    Ktoby se pomyśloł, że tak prędko ten czas ucieko, niedowno przecież ta straszno bataljo światowo się skończyła, a tu kalendorz mówi, że to już dziesięć lot temu.
  2. chwila, mōmynt
    • 1984, Augustyn Halotta, Śląskie bery, bojki i opowiastki z dawnych lat
    To tyż we wszystkich familokach baby gęsi chowały, aby jak czas przyjdzie, było piyrze i mięso.
  3. trwanie, dugość czasu
    • 1901, Lucjan Malinowski, Powieści ludu polskiego na Śląsku, cz. 2
    cobych nie musioł piechty chodzić bo i tam ludzie niy majōm wody a czasu mi brachuje
  4. (gramatyka, lingwistyka) Forma czasownika, co ôdrōżniŏ, kedy sie zdarzŏ czynność abo sztand.
    Czas przeszły ze kōńcōwkōm -ch: alechmy uczynili (Woźniki 1558), budowałech (Tarnowske Gōry 1579).
  5. Miara regiōnalno czasu, systym używany we jakimś miyjscu.
    • (potrzebny przikłŏd)
  6. (meteorologijŏ) tymczasowy sztand atmosfery
    Jak bydzie dobry czas, to na jesiyń ziymiarstwo obrodzi.
  7. (fizjologijŏ) mynstruacyjŏ
    • (potrzebny przikłŏd)

ôdmiana:

ôdmiana: czas
przipadek liczba pojedynczŏ liczba mnogŏ
mianownik czas czasy
dopołniŏcz czasu czasōw
cylownik czasowi czasōm
biernik czas czasy
nŏrzyndnik czasym czasami
pz.: czasōma
miyjscownik czasie czasach
wołŏcz czasie czasy
uproszczōny zŏpis
przipadek liczba pojedynczŏ liczba mnogŏ
mianownik czas czasy
dopołniŏcz czasu czasōw
cylownik czasowi czasōm
biernik czas czasy
nŏrzyndnik czasym czasami
pz.: czasōma
miyjscownik czasie czasach
wołŏcz czasie czasy

kolokacyje:

czas zimowy, czas latowy, mieć czas, tracić czas

synōnimy:

  1. czŏs
  2. chwila, czŏs, mōmynt, pora
  3. czŏs
  4. czŏs
  5. czŏs
  6. pogoda, czŏs

Frazeologijŏ

Inksze jynzyki

  • angelski: tense, time
  • czeski: čas
  • francuski: temps
  • hiszpański: tiempo
  • italijański: tempo
  • niymiecki: Tempus, Zeit, Zeitform
  • polski: czas
  • ruski: время
  • słowacki: čas
  • ukrajiński: час