pōn

Ze SileSłownik
Idź do: nawigacyjŏ, szukej

Etymologijŏ

Ze zachodniosłowiańskigo *gъpanъ, co mŏ niyznōmõ etymologijõ. Porōwnej czeske pán, słowacke pán, dolnoserbske pan i polske pan.

Wymŏwa

AS: [pȯn]

Rzeczownik

pōn rodzaj mynski ôsobowy

  1. ftoś, fto mŏ władzã nad kimś abo czymś
    • 1984, Augustyn Halotta, Śląskie bery, bojki i opowiastki z dawnych lat
    Baltazar Łowsiok i Wawrzyn Świnka nigdy nie łodstępowali ani na krok łod swego pana.
  2. bogŏcz
    • 1976, Brunon Strzałka, Bojki i Godki Śląskie
    Ale smolorz, co tu mieszkoł, pokłōnił sie piyknie, bo widził, że to musi być jakiś wielki pōn i padoł, że nic ni mo ani kraiczka chleba, ani jednego kobzolka!
  3. Pōn Bōg abo Pōn Jezus
    • 2014, Mirosław Syniawa, Dante i inksi
    Sōm Pōn Bōg.
    • 1908, Jan Kopeć, Ô piniōndzach zapadniyntych
    Pōn Jezus też ô nich pamiyntali i litowali sie nad jich dolōm i w niektōre dni też im pōmōgali.
  4. grzecznŏ forma wypowiadaniŏ sie ô chopie
    Pōn Prymier tak piyknie pożegnoł na kōnferyncyji polskich szportowcōw, aże płaczki stanyły mi w ślypiach

ôdmiana:

ôdmiana: pōn
przipadek liczba pojedynczŏ liczba mnogŏ
mianownik pōn panowie
dopołniŏcz pana panōw
cylownik panu
panowi
panōm
biernik pana panōw
nŏrzyndnik panym panami
pz.: panōma
miyjscownik panie panach
wołŏcz panie panowie
uproszczōny zŏpis
przipadek liczba pojedynczŏ liczba mnogŏ
mianownik pōn panowie
dopołniŏcz pana panōw
cylownik panu
panowi
panōm
biernik pana panōw
nŏrzyndnik panym panami
pz.: panōma
miyjscownik panie panach
wołŏcz panie panowie

uwŏgi:

Przi ôsprawianiu grzecznŏ forma ślōnskŏ to wy (za dwoje) abo ôni (za troje). Bez to słowa pōn używŏ sie po ślōnsku inkaszyj aniżeli po polsku.

  • Źle: Myśloł pōn ô naszym projekcie?
  • Dobrze (za dwoje): Myśleliście ô naszym projekcie?
  • Dobrze (za troje): Myśleli ôni ô naszym projekcie?
  • Źle: Niych pōn burmistrz siednie.
  • Dobrze (za dwoje): Siednijcie, panie burmistrzu.
  • Dobrze (za troje): Niych pōn burmistrz siednōm.

kolokacyje:

synōnimy:

  1. panŏczek
  2. panŏczek
  3. panŏczek
  4. panŏczek

antōnimy:

  1. pani, niywolnik, bedynter
  2. pani
  1. pani

Frazeologijŏ

Inksze jynzyki

  • angelski: gentleman, lord, master, mister, sir
  • czeski:
  • francuski: vous
  • hiszpański: amo, señor, usted
  • italijański: signore
  • niymiecki: Herr, Herrchen, Sie
  • polski: pan
  • ruski: вы, господин
  • słowacki: pán
  • ukrajiński: пан